Τρεις ψυχολόγοι έχουν ενεργοποιηθεί φέτος στα σχολεία της Μαγνησίας μέσω προγράμματος «Εκπαίδευσης Αλλοδαπών και Παλιννοστούντων μαθητών», με στόχο την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της συνεργατικότητας των παιδιών και της καλύτερης διαχείρισης κρίσεων που αντιμετωπίζουν. Οι ψυχολόγοι πραγματοποίησαν ατομικά ραντεβού με γονείς, συναντήθηκαν με γονείς, αλλά και κοινωνικές υπηρεσίες και γενικότερα συνέβαλαν στη δημιουργία ενός δικτύου ψυχολογικής προστασίας των παιδιών σε μια περίοδο ιδιαίτερα φορτισμένη λόγω της οικονομικής κρίσης. Ωστόσο το πρόγραμμα αυτό κινδυνεύει να μη λειτουργήσει του χρόνου και ήδη τα συμμετέχοντα σχολεία έχουν ζητήσει από το υπουργείο Παιδείας τη συνέχιση της λειτουργίας του.
Εδώ και μερικά χρόνια έχει ξεκινήσει μια συζήτηση μεταξύ των εκπαιδευτικών φορέων ότι τα σχολεία θα πρέπει να αποκτήσουν ψυχολόγους που να βοηθούν τους μαθητές, τους γονείς, καθώς οι καταστάσεις και οι σχέσεις έχουν γίνει ιδιαίτερα πολύπλοκες. Πέρα όμως από καλές προθέσεις και σενάρια, αποτέλεσμα δεν έχει υπάρξει.
Ωστόσο για κάποια σχολεία η παρουσία ψυχολόγου είναι γεγονός. Και αυτό έγινε μέσα από προγράμματα που υλοποιούνται από Πανεπιστήμια και άλλους φορείς και χρηματοδοτούνται μέσω ΕΣΠΑ.
Μια τέτοια περίπτωση είναι και το πρόγραμμα Διάπολις «Εκπαίδευση Αλλοδαπών και Παλιννοστούντων Μαθητών», ένα έργο πανελλήνιας εμβέλειας που απευθύνεται στα δημόσια σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας που συγκεντρώνουν πληθυσμό αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών πάνω από 10%.
Σε ένα όμως, από τους άξονες του προγράμματος, περιλαμβάνεται και ο άξονας «Ψυχολογική υποστήριξη». Και ήταν το έναυσμα, ώστε σε πέντε σχολεία του νομού, τέσσερα Δημοτικά και ένα Γυμνάσιο να ενεργοποιηθούν τα τελευταία χρόνια τρεις ψυχολόγοι.
Κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς 2011 – 2012 το πρόγραμμα υλοποιήθηκε πιλοτικά στα: 13ο Δημοτικό Σχολείο Βόλου, 1o Γυμνάσιο Βόλου και Εσπερινό Γυμνάσιο Βόλου, όπου οι δυο αξιολογήσεις σε επίπεδο εκπαιδευτικών και μαθητών κατέδειξαν την επιτυχή εφαρμογή του προγράμματος.
Η θετική πιλοτική εφαρμογή αποτέλεσε έναυσμα για επέκταση της δράσης σε περισσότερες σχολικές μονάδες, οι οποίες είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον για συμμετοχή στις δράσεις του προγράμματος, εφόσον πληρούσαν τις απαραίτητες προϋποθέσεις. Για τους παραπάνω λόγους τη σχολική χρονιά 2012 -2013 εντάχθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος τα εξής σχολεία από τη Μαγνησία:
1ο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο Πορταριάς «Ν. Τσοποτός» και 25o Δημοτικό Σχολείο Βόλου – 1ο Δημοτικό Σχολείο Βόλου (συναυλιζόμενο).
Σημαντική βοήθεια
Η «Θ» βρέθηκε στα 1ο και 25ο Δημοτικά Σχολεία Βόλου και συνομίλησε με τις δύο διευθύντριες και την ψυχολόγο για την υλοποίηση του προγράμματος και πόσο έχουν βοηθηθεί οι μαθητές, αλλά και οι γονείς.
Αξίζει να σημειωθεί πως στα δύο σχολεία από την 1η Οκτωβρίου 2012 μέχρι και τον περασμένο Μάρτιο έχουν πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της ψυχολογικής υποστήριξης 75 ατομικά ραντεβού με γονείς, 27 ομαδικές συναντήσεις με μαθητές, πέντε ομαδικές συναντήσεις με τους δύο συλλόγους διδασκόντων, οκτώ ομαδικές συναντήσεις της Σχολής Γονέων και πολλαπλές συναντήσεις με τοπικούς φορείς και κοινωνικές υπηρεσίες με στόχο τη δικτύωση των σχολείων με την τοπική κοινωνία.
Η διευθύντρια του 25ου Δημοτικού Σχολείου κ. Γεωργία Πατέρη σημείωσε πως «στο σχολείο μας μέσω του προγράμματος «Διάπολις» έχουν εγκριθεί δύο δράσεις, η πρώτη που αφορά στην ελληνομάθεια στους αλλοδαπούς και παλιννοστούντες μαθητές και η δράση για την ψυχολογική υποστήριξη όλων των μαθητών με στόχο την αντιμετώπιση ζητημάτων, όπως της βίας, της παραβατικότητας, της ανάπτυξης συνεργασίας. Παράλληλα υπήρχε συνεργασία και με το 1ο Δημοτικό Σχολείο Βόλου».
Η ίδια τόνισε πως μέσα από τη δράση της ψυχολογικής υποστήριξης παρουσιάστηκε μια μεγάλη βελτίωση στους μαθητές στον τρόπο που μπορούν να διαχειριστούν τα προβλήματα. Πιστεύουμε ότι το πρόγραμμα βοήθησε πάρα πολύ.
Από την πλευρά της η διευθύντρια του 1ου Δημοτικού Σχολείου κ. Αργυρώ Παρασκευά τόνισε πως το πρόγραμμα «Διάπολις» υλοποιείται από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και σχετίζεται με την εκπαίδευση των παλιννοστούντων και αλλοδαπών μαθητών. Υπάρχουν διάφορες δράσεις που στοχεύουν στην καλύτερη ένταξη αυτών των μαθητών στη μαθησιακή διαδικασία, όπως η ίδρυση Τάξεων Υποδοχής. Στο σχολείο μας υλοποιείται πρόγραμμα ελληνομάθειας, όπου διδάσκει φιλόλογος και αναλαμβάνει τη διδασκαλία αλλοδαπών μαθητών. Άλλη δράση είναι η ψυχολογική υποστήριξη των μαθητών, η ενίσχυση της μητρικής τους γλώσσας.
Αναφερόμενη στο ζήτημα της ψυχολογικής υποστήριξης τόνισε πως συμμετέχουν οι μαθητές, οι γονείς, αλλά και οι εκπαιδευτικοί. Κάθε δεκαπέντε ημέρες γίνεται ειδικό βιωματικό εργαστήρι για τους γονείς που χωρίζονται σε ομάδες και συζητούν διάφορα θέματα. Επίσης οι δάσκαλοι μία φορά το μήνα συγκεντρώνονται και συζητούν με την ψυχολόγο διάφορα προβλήματα που τους απασχολούν. Ο τρίτος πόλος είναι οι μαθητές, όπου εντοπίζουμε διάφορα θέματα, τα οποία μπορεί να σχετίζονται με το σχολικό εκφοβισμό, το ρατσισμό, τη μετάβαση από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο. Το πρόβλημά μας είναι πως το πρόγραμμα ολοκληρώνεται φέτος και θα θέλαμε να παραταθεί. Ελπίζουμε ότι το υπουργείο θα ανταποκριθεί και θα αποφασίσει την παράτασή του.
Η κρίση επηρεάζει τους μαθητές
Η ψυχολόγος-ειδική παιδαγωγός κ. Άννα Τζοάννου τόνισε «πως τα θέματα που είχαμε να διαχειριστούμε τη φετινή σχολική χρονιά, σχετίζονται με αυτά που δημιούργησε η οικονομική κρίση, όπως η διατροφή και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των παιδιών. Όλη αυτή η δύσκολη κατάσταση που έχει φτάσει στα παιδιά, δημιουργεί εντάσεις και συνθήκες ενδοσχολικής βίας. Τα παιδιά βγάζουν άγχος, αγωνία, ένταση μεταξύ τους, στεναχώρια. Πόσο άλλωστε οι γονείς να κρύψουν από τα παιδιά τους τη δύσκολη οικονομική κατάσταση της οικογένειας;».
Συνεχίζοντας πρόσθεσε πως «ο ρόλος μας είναι να υποστηρίξουμε τα παιδιά, να πάρουμε από πάνω τους λίγο αυτή την ένταση και το φόρτο. Στηρίζουμε και τους γονείς μέσα από τις σχολές γονέων που υπάρχουν, για να μπορούν να διαχειριστούν τα προβλήματα που υπάρχουν στα σπίτια τους. Προσπαθούμε να δώσουμε μηνύματα συνοχής και κοιτάζουμε να είναι όλα τα θέματα που απασχολούν τα παιδιά, όσο πιο ανοικτά γίνεται και στους δασκάλους, ώστε και αυτοί με τον τρόπο τους να τα διαχειρίζονται πιο εύκολα. Γενικά και τα δύο σχολεία αγκάλιασαν την όλη δράση, ενώ η συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς είναι άψογη.
Παράλληλα υλοποιήθηκε και δράση για την ομαλή μετάβαση των μαθητών Δημοτικού στο Γυμνάσιο». Όπως σημείωσε η ψυχολόγος, τα παιδιά έχουν αγωνία για το μέλλον τους. Ειδικά οι μαθητές της Ε’ και ΣΤ’ Τάξης βάζουν θέματα εξέλιξης στη σχολική τους ζωή, ακόμη και επαγγελματικής αποκατάστασης. Πάντοτε το συνδυάζουν και λίγο με την κρίση, δηλαδή τι επάγγελμα θα μπορούσαν να έχουν για να βρουν πιο εύκολα εργασία. Πλέον με την κρίση τα παιδιά ωριμάζουν πιο εύκολα.
Ζητούν παράταση
Τα σχολεία που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, απέστειλαν επιστολή στο υπουργείο Παιδείας ζητώντας την παράταση λειτουργίας του προγράμματος. Μεταξύ άλλων στην επιστολή σημειώνουν πως «ως μάχιμοι εκπαιδευτικοί συναντάμε καθημερινά προβλήματα που έχουν σχέση με φαινόμενα ρατσισμού και ξενοφοβίας, με τη σχολική βία και με όσα προβλήματα φέρνουν οι μαθητές και οι μαθήτριές μας από τις οικογένειές τους, προβλήματα που τα γεννά η οικονομική και η κοινωνική κρίση, που βιώνει η ελληνική κοινωνία.
Το σχολείο μας τη φετινή χρονιά, μέσα στο πλαίσιο του προγράμματος «Εκπαίδευση μεταναστών και Παλλινοστούντων μαθητών» και συγκεκριμένα με την υλοποίηση των Δράσεων 2 και 6, είχε τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει με τη βοήθεια της ψυχολόγου του Προγράμματος κάθε πρόβλημα, που εμφανιζόταν.
Με τη Δράση 2 ενισχύθηκε η Ελληνομάθεια των Αλλοδαπών και Παλιννοστούντων μαθητών μας. Με τη Δράση 6 ενισχύθηκαν δεξιότητες όπως η επικοινωνία, η συνεργατικότητα, το χτίσιμο της αυτοεκτίμησης, η ομαλή συνύπαρξη, η διαχείριση συναισθημάτων, η διαχείριση των κρίσεων, η άρση των στερεοτύπων, η αποδοχή της διαφορετικότητας και άλλα.
Γονείς, εκπαιδευτικοί και μαθητές καλλιέργησαν και ανέπτυξαν δεξιότητες μέσα από βιωματικά εργαστήρια, ομαδοσυνεργατικές διαδικασίες πρωτόγνωρες για τα σχολεία μας.
Πιστεύουμε και ελπίζουμε πως αυτό το πρόγραμμα θα συνεχιστεί να εφαρμόζεται και τα επόμενα έτη, θα διευρυνθεί και θα αποτελέσει μια αρχή για την ομαλή ένταξη των αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών μας στο ελληνικό σχολείο».