Το άτομο που θα το διοικήσει για τα επόμενα τέσσερα χρόνια αναζητεί το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, μέσω των πρυτανικών εκλογών που θα πραγματοποιηθούν την ερχόμενη Τετάρτη με τη διαδικασία της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας. Τρεις υποψήφιοι, δύο από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ο καθηγητής του Τμήματος Χωροταξίας κ. Γιώργος Πετράκος και ο καθηγητής του Τμήματος Ιατρικής και κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Υγείας κ. Γιάννης Μεσσήνης, και μία υποψήφια από τη Νομική Θεσσαλονίκης, η καθηγήτρια κ. Θεοφανώ Παπαζήση, διεκδικούν την ψήφο των 430 περίπου μελών ΔΕΠ που απαρτίζουν το εκλεκτορικό σώμα.
Οι υποψήφιοι που διεκδικούν τη θέση του πρύτανη στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας είναι ο καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας κ. Γιώργος Πετράκος με γνωστικό αντικείμενο την οικονομική ανάλυση του χώρου, ο κοσμήτορας και καθηγητής Ιατρικής του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας κ. Γιάννης Μεσσήνης με ειδίκευση στη μαιευτική-γυναικολογία και η καθηγήτρια Νομικής Σχολής του ΑΠΘ κ. Θεοφανώ Παπαζήση.
Οι εκλογές διεξάγονται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο για το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, όπου πολλές εκκρεμότητες έχουν συσσωρευτεί, ενώ νέα μέτωπα έχουν ανοίξει, από τη διαμόρφωση του νέου ακαδημαϊκού χάρτη μέσω του σχεδίου «Αθηνά», μέχρι και την έναρξη των εργασιών ανέγερσης νέων κτιρίων.
Αυτό που επείγει, όμως περισσότερο από κάθε άλλο, είναι το Πανεπιστήμιο να αποκτήσει διοίκηση.
Όσο περίεργο και αν ακούγεται, από την 1η Ιανουαρίου του 2013 το Πανεπιστήμιο δεν έχει πρύτανη, ουσιαστικά δεν έχει διοίκηση. Κανείς δεν μπορεί να υπογράψει ένα διοικητικό έγγραφο, ούτε μπορεί να εκτελέσει δαπάνη, γι’ αυτό και έχει κηρυχθεί παύση πληρωμών.
Η Πρυτανική Αρχή απλώς ελέγχει κάποια ζητήματα, αλλά επί της ουσίας είναι με δεμένη τα χέρια όλο αυτό το διάστημα.
Για τους λόγους αυτούς την Τετάρτη το μεσημέρι το Πανεπιστήμιο θα δεχτεί με ανακούφιση το νέο πρύτανη, όποιος και αν είναι αυτός. Θα έχει βρεθεί ο άνθρωπος που θα λαμβάνει και θα εκτελεί αποφάσεις με την ευθύνη της υπογραφής του.
Μπροστά σε νέα μέτωπα
Ποια είναι, όμως τα νέα «μέτωπα» του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας που θα κληθεί να διαχειριστεί ο νέος πρύτανης;
Πρώτον, το οικονομικό. Ο προϋπολογισμός του 2013 αγγίζει μετά βίας τα 6.000.000 ευρώ, ενώ υπάρχει και μια αμυδρή ελπίδα για εκταμίευση κάποιου συμπληρωματικού ποσού. Ωστόσο από αυτά τα 6.000.000 ευρώ, τα δύο με τρία εκατομμύρια θα απορροφηθούν από χρέη που μεταφέρονται από το 2012. Επομένως ο προϋπολογισμός είναι προβληματικός και απαιτούνται ταχυδακτυλουργίες…
Δεύτερον, η προώθηση του κτιριολογικού προγράμματος. Το διοικητικό κενό έχει επηρεάσει σε ένα βαθμό την τόνωση των ρυθμών για την έναρξη των εργασιών κατασκευής του κτιρίου, αρχικά, του Τμήματος Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών Τηλεπικοινωνιών Δικτύων στο Φυτώριο απέναντι από το Πεδίον Άρεως, ενώ ακολουθεί η ανακατασκευή τμήματος από το κτίριο Ματσάγγου. Παράλληλα υπάρχουν προχωρημένες επαφές με την Περιφέρεια Θεσσαλίας και για την ένταξη στο ΕΣΠΑ του κτιρίου Βιοχημείας. Πρόκειται για έργα που μπορεί να αγγίξουν τα 30.000.000 ευρώ ως προς τον προϋπολογισμό τους.
Τρίτον, το σχέδιο «Αθηνά» δημιουργεί νέα δεδομένα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας το οποίο αποκτά το 17ο «παιδί», το Τμήμα Πληροφορικής με εφαρμογή στη Βιοιατρική της Λαμίας. Μπορεί το Τμήμα να είναι να είναι μικρό σε αριθμό φοιτητών και καθηγητών, αλλά και μόνο η προοπτική να παραμείνει στη Λαμία, μπορεί να προκαλέσει διάφορα προβλήματα. Ήδη το Συμβούλιο Διοίκησης του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας υπέβαλε την περασμένη Τρίτη αίτημα στο υπουργείο παιδείας να μεταφερθεί άμεσα στη Λάρισα. Θα εισακουστεί;
Τέταρτον, η εφαρμογή του νέου νόμου, που σημαίνει συγκρότηση νέου οργανισμού λειτουργίας του Ιδρύματος, αλλά και κανονισμού, καθώς όλων των υπόλοιπων θεμάτων. Πώς θα τα δεχτεί όλα αυτά η φοιτητική κοινότητα;
Υποτονικό κλίμα
Οι φετινές πρυτανικές εκλογές είναι ίσως οι πιο υποτονικές που έχουν γίνει. Τουλάχιστον έτσι τις προσλαμβάνει, τις αισθάνεται η τοπική κοινωνία. Και είναι αντιφατικό, καθώς γίνονται σε μια εποχή που τα Πανεπιστήμια αλλάζουν καθοριστικά.
Το 1999 η σύγκρουση ήταν μεταξύ των κ.κ. Λαζαρίδη και Βλιάμου, το 2002 μεταξύ των κ.κ. Μπαγιάτη και Λαζαρίδη, το 2005 μεταξύ των κ.κ. Μπαγιάτη και Βλάχου και το 2008 μεταξύ των κ.κ. Γουργουλιάνη και Κοτζαμάνη. Σε όλες τις προηγούμενες εκλογές αναμετρήθηκαν ουσιαστικά υποψήφια πρυτανικά σχήματα που τα μέλη τους κινητοποιούνταν, είχαν τις δικές τους προσωπικές διασυνδέσεις, ασκούσαν επιρροή, οπότε ο ντόρος ήταν μεγαλύτερος.
Στις φετινές εκλογές αναμετρώνται μόνο τρία πρόσωπα μεταξύ τους, χωρίς σχήματα με άλλα μέλη.
Επίσης στις προηγούμενες εκλογές συμμετείχαν και οι φοιτητές, οι διοικητικοί υπάλληλοι, το εργαστηριακό τεχνικό προσωπικό που η ψήφος τους έπαιζε καθοριστικό ρόλο. Το παρασκήνιο γινόταν όλο και πιο έντονο και θορυβώδες, οι υποσχέσεις και οι δεσμεύσεις έπαιρναν και έδιναν και το Πανεπιστήμιο ζούσε και ανέπνεε για τις εκλογές. Πλέον όλα αυτά είναι κομμένα, καθώς ψηφίζουν μόνο τα μέλη ΔΕΠ, δηλαδή οι μόνιμοι καθηγητές που ανέρχονται κοντά στους 430, και οι οποίοι προτιμούν να ανταλλάσσουν θέσεις μέσω e-mail.
Ηλεκτρονική ψηφοφορία
Την Τετάρτη 6 Μαρτίου εκλέγεται ο νέος πρύτανης. Αλλά κάλπες δεν θα στηθούν. Η ψηφοφορία θα είναι ηλεκτρονική, θα ξεκινήσει στις 9 το πρωί και θα τελειώσει στις 3 το μεσημέρι.
Εκτιμάται ότι το πολύ δύο ώρες μετά θα έχει εκλεγεί ο νέος πρύτανης, ενώ μετά θα συνεδριάσει το Συμβούλιο Διοίκησης για να συνεχίσει τις διαδικασίες τοποθέτησής του.
Δεν στήνονται κάλπες, όχι τόσο γιατί φοβούνται επεισόδια από τους φοιτητές, όσο γιατί είναι ο πιο γρήγορος τρόπος για να αποκτήσει διοίκηση το Ίδρυμα.
Σύμφωνα με το νέο νόμο ο ρόλος του πρύτανη είναι παντοδύναμος. Έχει εκτελεστικές εξουσίες για να προωθεί όλα τα θέματα. Εκλεγμένοι αντιπρυτάνεις δεν υπάρχουν. Ωστόσο, ο ίδιος ο πρύτανης μπορεί να ορίσει κάποιους καθηγητές που θα αναλάβουν καθήκοντα αντιπρυτάνεων.
Σε θέματα στρατηγικής, όπως ο οικονομικός προϋπολογισμός και ο οικονομικός απολογισμός, ο οργανισμός λειτουργίας και ο εσωτερικός κανονισμός, που διαμορφώνονται και εισηγούνται από τον πρύτανη, θα πρέπει να υπάρχει και η έγκριση του Συμβουλίου Διοίκησης.
Παρακάτω δύο υποψήφιοι των πρυτανικών εκλογών από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας τονίζουν τις θέσεις και τις προτεραιότητές τους για το Πανεπιστήμιο.
Ο Γ. Μεσσήνης
Ο κ. Γιάννης Μεσσήνης υπογράμμισε αρχικά τους λόγους που έθεσε υποψηφιότητα επισημαίνοντας: «Αποφάσισα να θέσω υποψηφιότητα για το αξίωμα του πρύτανη, από την αγάπη που έχω για το Πανεπιστήμιο το οποίο υπηρετώ συνεχώς για περισσότερα από 30 χρόνια και το οποίο έχω βάλει ως πρώτη προτεραιότητα στη ζωή μου. Σήμερα, εκτός από τη θέση του διευθυντή της Μαιευτικής-Γυναικολογικής Κλινικής, υπηρετώ το Πανεπιστήμιο και από τη θέση του κοσμήτορα της Σχολής Επιστημών Υγείας και δίνουμε καθημερινά τη μάχη για τη βελτίωση της ποιότητας των σπουδών στην ενίσχυση της έρευνας και την προώθηση πανεπιστημιακής ιδέας.
Η όλη μου προσπάθεια και ως υποψήφιος πρύτανης στηρίζεται στα ακαδημαϊκά κριτήρια και μόνο, χωρίς εμπλοκή σε συντεχνίες ή κατευθυνόμενες πρακτικές».
Αναφερόμενος στις Πρυτανικές εκλογές τόνισε πως «οι εκλογές αυτές είναι πολύ σημαντικές, διότι γίνονται με νέες διαδικασίες και μέσα στη δίνη του σχεδίου «Αθηνά» που αφορά σε πολλές μεταβολές στα ΑΕΙ. Το Πανεπιστήμιό μας θίγεται λιγότερο από το «Αθηνά», αλλά κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι θα συμβεί στο μέλλον στο πλαίσιο ενός νέου σχεδίου. Αυτό σημαίνει ότι ο νέος ο πρύτανης σε συνεργασία με το Συμβούλιο Διοίκησης του Πανεπιστήμιου θα πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση για να αντιμετωπίσουν τυχόν παρεμβάσεις, οι οποίες θα συρρικνώσουν το Πανεπιστήμιό μας. Στη φάση αυτή που βρισκόμαστε το μεγαλύτερο πρόβλημα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, είναι η βιωσιμότητά του. Αυτό σχετίζεται αφενός με το σχέδιο «Αθηνά». Γι’ αυτό και ως πρύτανης, εφόσον εκλεγώ, θα αγωνιστώ για την αυτοδυναμία όλων των τμημάτων του Πανεπιστήμιου και την αποφυγή της μείωσης ή της αλλοίωσης της μορφής του Πανεπιστήμιου μας. Επίσης η βιωσιμότητα του Ιδρύματος σχετίζεται και με και τα οικονομικά προβλήματα που δημιουργούνται από τις μειωμένες χρηματοδοτήσεις του υπουργείου Παιδείας προς τα Πανεπιστήμια γενικότερα. Ως εκ τούτου, ο νέος πρύτανης θα πρέπει να κινηθεί τόσο προς την κατεύθυνση του Υπουργείου για αύξηση της χρηματοδότησης, όσο και προς την κοινωνία για την εξεύρεση πόρων σε συνεργασία με τις παραγωγικές δυνάμεις, ώστε να αυξήσει τα έσοδά του. Πέραν αυτών, το Πανεπιστήμιό μας έχει ανάγκη με ενίσχυση με διδακτικό και λοιπό προσωπικό και θα πρέπει το υπουργείο Παιδείας να αντιμετωπίζει διαφορετικά τα περιφερειακά πανεπιστήμια από τα κεντρικά, τα οποία έχουν πληθώρα μελών ΔΕΠ σε αντίθεση με εμάς».
Ο Γ. Πετράκος
Από την πλευρά του ο κ. Πετράκος τονίζει αρχικά πως «η περίοδος που διανύουμε περιλαμβάνει μια σειρά από προκλήσεις για το Πανεπιστήμιο που απαιτούν τη δική μας ενεργοποίηση και συλλογική δράση» και προσθέτει πως «το Πανεπιστήμιο καλείται να διαφυλάξει και να εμπλουτίσει το κοινωνικό αγαθό της γνώσης, εξασφαλίζοντας το δικαίωμα πρόσβασης της νέας γενιάς σε αυτή, αλλά ταυτόχρονα και τη δυνατότητα της χώρας να επιλέξει ένα νέο πρότυπο ανάπτυξης, το οποίο θα αξιοποιεί συστηματικά και αποτελεσματικά τη γνώση προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας».
Για τις επόμενες προκλήσεις σημειώνει αρχικά ότι «το Πανεπιστήμιο θα πρέπει να διαμορφώσει στην αμέσως επόμενη περίοδο τον καταστατικό του χάρτη, δηλαδή τον Οργανισμό και τον Εσωτερικό Κανονισμό, και να εξειδικεύσει τους στρατηγικούς του στόχους».
Επισημαίνει δε πως «το Πανεπιστήμιο αντιμετωπίζει την πρόκληση της οργανωτικής, θεματικής και χωροταξικής ανασυγκρότησης της Ανώτατης Εκπαίδευσης (σχέδιο ΑΘΗΝΑ), η οποία δεν μπορεί και δεν πρέπει να υλοποιηθεί με βεβιασμένο τρόπο και χωρίς σαφή κριτήρια. Ο νέος χάρτης της Ανώτατης Εκπαίδευσης θα πρέπει να εξασφαλίζει αφενός οικονομίες κλίμακας και συγκέντρωσης στα επιμέρους επιστημονικά πεδία και αφετέρου μια ικανοποιητική ισορροπία μεταξύ κέντρου και περιφέρειας, ώστε να μην αναπαραχθεί και ενισχυθεί το σημερινό στρεβλό μοντέλο άνισης πρόσβασης στη γνώση και άνισης ανάπτυξης».
Ο ίδιος υπογραμμίζει πως τις επόμενες μέρες το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας θα έχει ολοκληρώσει τη διοικητική του αρχιτεκτονική. Θα διαθέτει το ήδη εκλεγμένο Συμβούλιο, ένα νέο πρύτανη και μια νέα Σύγκλητο. Οι τρεις νέοι θεσμοί Διοίκησης θα πρέπει να βρουν γρήγορα μέσα από το διάλογο και τη σύνθεση τον κοινό βηματισμό τους και να ετοιμάσουν ένα Στρατηγικό Σχέδιο και ένα Πρόγραμμα Δράσης για την επόμενη τετραετία.
Στο πλαίσιο του Προγράμματος Δράσης 2013-16, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας θα πρέπει να ξεκινήσει άμεσα ουσιαστικές διαδικασίες εσωτερικής και εξωτερικής διαβούλευσης. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να εξετάσει τρόπους βελτίωσης των διοικητικών του δομών και της παροχής υπηρεσιών προς στους φοιτητές και τους καθηγητές, υποστήριξης του ερευνητικού έργου, ιδίως των νεώτερων συναδέλφων, ενίσχυσης των εκπαιδευτικών και ερευνητικών υποδομών, αναζήτησης τρόπων καλύτερης αξιοποίησης των αποτελεσμάτων της έρευνας, καλύτερης οργάνωσης των ακαδημαϊκών λειτουργιών, καθιέρωσης της ηλεκτρονικής διαβούλευσης για τα μεγάλα ζητήματα του Πανεπιστήμιου και συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων και στις διοικητικές λειτουργίες όσο το δυνατόν περισσότερων συναδέλφων.