Ερμηνευτική εγκύκλιος για τις ρυθμίσεις του τελευταίου ασφαλιστικού νόμου
ΑΘΗΝΑ, 5.
Οι μητέρες ανηλίκων εργαζόμενες σε ΔΕΚΟ και τράπεζες που είχαν συμπληρώσει 25ετία μέχρι τις 31/12/2010 ή συγκεντρώνουν 5.500 ένσημα είναι οι ωφελημένοι του τελευταίου ασφαλιστικού νόμου σύμφωνα με ερμηνευτική εγκύκλιο που εξέδωσε ο Αναπληρωτής Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Γιώργος Κουτρουμάνης με την οποία διευκρινίζονται ειδικά θέματα που αφορούν στα όρια συνταξιοδότησης των ασφαλισμένων στα πρώην ειδικά ταμεία (ΔΕΚΟ – Τραπεζών).
Οι μητέρες ανηλίκων που ήταν ασφαλισμένες στα ειδικά ταμεία, μπορούσαν, εφόσον είχαν συμπληρώσει μέχρι τις 31/12/2010, 25 χρόνια υπηρεσίας να συνταξιοδοτηθούν στα 50 έτη με μειωμένη σύνταξη και στα 55 με πλήρη. Η εγκύκλιος διευκρινίζει ότι μετά την ένταξή τους στο ΙΚΑ ΕΤΑΜ μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με τα ίδια όρια ηλικίας εφόσον έχουν ανήλικο παιδί και 5.500 ένσημα, που αντιστοιχούν σε 18,5 χρόνια ασφάλισης.
Αν δεν είχαν κατοχυρώσει το συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέσα στο 2010, αλλά κατοχυρώνουν το 2011 τότε μπορούν με τις ίδιες προϋποθέσεις να συνταξιοδοτηθούν στα 52 χρόνια με μειωμένη και στα 57 με πλήρη σύνταξη, δεν θα επιβαρυνθούν δηλαδή με τα 5 έως 15 επιπλέον χρόνια εργασίας, με τα οποία επιβαρύνονται οι άλλες κατηγορίες εργαζομένων αν δεν αναγνωρίσουν πλασματικά χρόνια ασφάλισης.
Στην εγκύκλιο διευκρινίζεται ότι ασφαλισμένοι πριν από την 1/1/1983 δεν θίγονται από το νόμο. Οι ασφαλισμένοι πριν από την 1.1.1983 που δεν θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31.12.2010, μπορούν να αναγνωρίσουν πλασματικά χρόνια ασφάλισης εφόσον έχουν τουλάχιστον 12 έτη ασφάλισης και, έτσι, να αντιμετωπίσουν την αύξηση των ορίων ηλικίας που ισχύει από την 1/12011.
Αναλυτικά, η εγκύκλιος του υπουργείου αναφέρει:
1. Ασφαλισμένοι μέχρι 31/12/1983
Α. Που θεμελίωσαν δικαίωμα μέχρι 31/12/2010.
Οι διατάξεις του τελευταίου νόμου δεν θίγουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης των ασφαλισμένων στα ειδικά ταμεία, που θεμελίωσαν δικαίωμα μέχρι 31/12/2010. Αντίστοιχα, επισημαίνεται πως δεν θίγονται δικαιώματα όσων θεμελίωσαν μέχρι το τέλος του 2010 στα πρώην ειδικά ταμεία που έχουν ενταχθεί στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, και παραμένουν στην υπηρεσία μετά τη συγκεκριμένη ημερομηνία. Μάλιστα, στην εγκύκλιο, επισημαίνεται πως ισχύει η παρ. 2 του άρθρου 9 του ν. 1976/1991 «όπου προβλέπεται θεμελίωση δικαιώματος με ασφάλιση μεγαλύτερη των 25 ετών, το δικαίωμα θεμελιώνεται με τη συμπλήρωση της 25ετίας». Συνεπώς, η συντριπτική πλειοψηφία των ασφαλισμένων αυτής της κατηγορίας στα (πρώην) Ειδικά Ταμεία έχουν συμπληρώσει μέχρι 31/12/2010 τα απαιτούμενα για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος 25 έτη ασφάλισης και, επομένως, δεν θίγονται από το νέο νόμο ούτε ως προς τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ούτε ως προς τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης.
Αναγνωριζόμενοι χρόνοι:
Η δυνατότητα εξαγοράς – αναγνώρισης χρόνου ασφάλισης, άρχισε την 1.1.2011 και αφορά τους ασφαλισμένους που συγκεντρώνουν αθροιστικά τις εξής προϋποθέσεις:
α) θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα κατ’ αποκλειστικότητα από 1.1.2011 και εφεξής, και
β) έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον 3.600 ημέρες ή 12 έτη ασφάλισης.
Επομένως, όσοι ασφαλισμένοι μέχρι 31/12/1983, μέσα στο 2010 θεμελίωσαν δικαίωμα συνταξιοδότησης δεν έχουν τη δυνατότητα εξαγοράς χρόνου με βάση τις διατάξεις του νέου νόμου. Αντιθέτως, μπορούν να εξαγοράσουν χρόνο, βάσει των διατάξεων των άρθρων 40 και 47 (παρ.12) του ν. 2084/1992.
Β. Ασφαλισμένοι πριν την 1.1.1983 που δεν θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31.12.2010
Στην κατηγορία αυτή υπάγονται οριακές περιπτώσεις ασφαλισμένων πριν την 1.1.1993 που για διάφορους λόγους (π.χ. διακοπή εργασίας-μη συνεχής ασφαλιστικός βίος) δεν θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι 31.12.2010 με τις προϊσχύουσες του ν. 3863/2010 (π.χ. 25ετία).
Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι, παρ’ ότι έχουν πρωτοασφαλιστεί πριν από το 1983, έχουν δικαίωμα αναγνώρισης χρόνου βάσει του νέου νόμου, καθώς θεμελιώνουν δικαίωμα από το 2011 και μετά.
Οι ασφαλισμένοι της κατηγορίας αυτής, μπορούν να αναγνωρίσουν χρόνο ασφάλισης είτε για θεμελίωση δικαιώματος, είτε για προσαύξηση της σύνταξης.
2. Ασφαλισμένοι από 1.1.1983 μέχρι 31.12.1992
Α. Σύμφωνα με το ν. 3029/2002 (νόμος Ρέππα) «οι ασφαλισμένοι των Ειδικών Ταμείων, που υπήχθησαν από 1/1/1983-31/12/1992 στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης, θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης και του 58ου έτους της ηλικίας τους. Με τις διατάξεις του νέου νόμου Λοβέρδου – Κουτρουμάνη, από 1.1.2011 αυξάνεται ο ανωτέρω απαιτούμενος για συνταξιοδότηση χρόνος ασφάλισης των ασφαλισμένων των (πρώην) Ειδικών Ταμείων κατά 1 έτος και μέχρι τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης. Επιπλέον, αυξάνεται σταδιακά από 1.1.2012 και το όριο ηλικίας μέχρι τη συμπλήρωση του 60ού έτους.
Από το συνδυασμό των διατάξεων προκύπτει ότι η θεμελίωση δικαιώματος αυτής της κατηγορίας ασφαλισμένων μέχρι 31/12/2010 υπάρχει εφόσον πληρούνται και το όριο ηλικίας (58°) και ο χρόνος ασφάλισης (35 έτη).
Στην περίπτωση αυτή δεν μπορεί να υπάρξει δυνατότητα συνταξιοδότησής τους με αναστολή καταβολής της σύνταξης, αφού η συνταξιοδότηση με χρόνο ασφάλισης 35 ετών δεν προβλεπόταν από τις καταστατικές διατάξεις των Ειδικών Ταμείων αλλά ορίστηκε με τις διατάξεις του αρ. 2 παρ. 3 του ν. 3029/2002, πολύ αργότερα δηλαδή από τη θέσπιση της αναστολής με τις διατάξεις της παρ. 5 του αρ. 9 του ν. 1976/1991.
Στην περίπτωση που δεν πληρούνταν οι προϋποθέσεις αυτές μέχρι 31.12.2010, τότε οι ασφαλισμένοι της κατηγορίας αυτής υπάγονται στη σταδιακή αύξηση του ορίου ηλικίας και του χρόνου ασφάλισης. Ισχύει και η δυνατότητα αναγνώρισης.
Β. Σύμφωνα με τους ν. 2084/1992 και 3029/2002 για τους ασφαλισμένους των Ειδικών Ταμείων που συμπληρώνουν το 65° έτος της ηλικίας τους οι άντρες και το 60ό οι γυναίκες, ο ελάχιστος χρόνος ασφάλισης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ορίζεται σε 15 έτη ασφάλισης.
Όπως προκύπτει από την ανωτέρω διάταξη για να υπάρχει θεμελιωμένο δικαίωμα πλήρους σύνταξης μέχρι 31/12/2010, ο/η ασφαλισμένος/η θα πρέπει μέχρι αυτή την ημερομηνία να πληροί αθροιστικά τόσο το χρόνο ασφάλισης, όσο και την ηλικία. Στην περίπτωση αυτή δεν μπορεί να υπάρξει δυνατότητα συνταξιοδότησής τους με αναστολή καταβολής της σύνταξης, αφού η συνταξιοδότηση με χρόνο ασφάλισης 15 ετών δεν προβλεπόταν από τις καταστατικές διατάξεις των Ειδικών Ταμείων, αλλά ορίστηκε με τις διατάξεις του αρ. 47 παρ. 6 του ν. 2084/1992, πολύ αργότερα δηλαδή από τη θέσπιση της αναστολής με τις διατάξεις της παρ. 5 του αρ. 9 του ν. 1976/1991.
Ειδικά για τις γυναίκες – ασφαλισμένες αυτής της κατηγορίας, προβλέπεται σταδιακή αύξηση του ορίου ηλικίας από το 60ό στο 65°. Μάλιστα, κατά το μεταβατικό διάστημα σταδιακής αύξησης του ορίου ηλικίας, ήτοι κατά τα έτη 2011-2014, οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξης στο όριο ηλικίας όπως διαμορφώνεται κατά το έτος συμπλήρωσης του προβλεπόμενου, κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, ορίου ηλικίας για πλήρη, ήτοι κατά τα έτη 2011-2014.
Γ. Σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3029/2002 , οι ασφαλισμένοι από 1/1/1983-31/12/1992 των (πρώην) Ειδικών Ταμείων (ΤΑΠ- ΟΤΕ, ΟΑΠ-ΔΕΗ, ΤΣΠ-ΗΣΑΠ, ΤΣΠ-ΕΤΕ, ΤΣΠ-ΑΤΕ, ΤΣΠ-ΤΕ, ΤΑΠ-ΙΛΤ,ΤΑΠ-ΕΤΒΑ, ΤΣΕΑΠΓΣΟ, ΤΑΠΑΕ-Η «ΕΘΝΙΚΗ») θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση 37 ετών υποχρεωτικής ασφάλισης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας.
Με το νέο νόμο, η διάταξη αυτή παύει να ισχύει από την 1/1/2011.
Δ. Σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2084/1992 για τους ασφαλισμένους (άνδρες) από 1/1/1983-31/12/1992 καθορίσθηκε ότι η θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος είναι στο 65 έτος με 25 έτη ασφάλισης (μειωμένη στο 60ό έτος), ενώ για τις γυναίκες στο 60ό έτος με 25 έτη ασφάλισης (μειωμένη στο 55° έτος).
Με τις διατάξεις του νέου νόμου, το όριο ηλικίας των 60 ετών ή μικρότερο αυτού που προβλέπεται από γενικές ή καταστατικές διατάξεις για την πλήρη συνταξιοδότηση λόγω γήρατος ασφαλισμένων των φορέων κύριας ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης αυξάνεται κατά 1 έτος κάθε χρόνο από 1/1/2011 και μέχρι τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας με την επιφύλαξη – μεταξύ άλλων – ειδικών διατάξεων για εργαζόμενους σε ΒΑΕ. Επιπλέον, όπου προβλέπεται χορήγηση μειωμένης σύνταξης σε γυναίκες ασφαλισμένες σε όριο ηλικίας μικρότερο του 60ού, το όριο αυτό αυξάνεται κατά 1 έτος από 1/1/2011 και για κάθε επόμενο έτος μέχρι τη συμπλήρωση του 60ού.
(Γυναίκες – υπαγωγή στην ασφάλιση μέχρι 31.12.1992 που δεν θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31.12.2010).
Για να υπάρχει θεμελιωμένο δικαίωμα πλήρους σύνταξης μέχρι 31/12/2010, η ασφαλισμένη θα πρέπει μέχρι αυτή την ημερομηνία να πληρούσε αθροιστικά τόσο το χρόνο ασφάλισης, όσο και την ηλικία που προβλέπονται κατά το έτος 2010 (25 έτη ασφάλισης και 60ό έτος ηλικίας για πλήρη σύνταξη ή 55° έτος για μειωμένη). Ασφαλισμένες αυτής της κατηγορίας, οι οποίες μέχρι την 31.12.2010 είχαν συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης και το 55° έτος της ηλικίας τους, έχουν θεμελιώσει δικαίωμα λήψης μειωμένης σύνταξης, ενώ θα θεμελιώσουν δικαίωμα λήψης πλήρους σύνταξης με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας τους.
(Άντρες – υπαγωγή στην ασφάλιση μέχρι 31.12.1992 που δεν θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31.12.2010).
Κατά το μεταβατικό διάστημα σταδιακής αύξησης του ορίου ηλικίας, ήτοι κατά τα έτη 2011-2014, οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξης στο όριο ηλικίας όπως διαμορφώνεται κατά το έτος συμπλήρωσης του προβλεπόμενου, κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, ορίου ηλικίας για πλήρη ή μειωμένη σύνταξη.
E1. Μητέρες με ανήλικα παιδιά.
Για όσες υπήχθησαν στην ασφάλιση από 1/1/1983 – 31/12/1992 ισχύει:
ΕΤΟΣ ΕΤΗ ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ ΠΛΗΡΗΣ ΜΕΙΩΜΕΝΗ
2011 25 52 50
2012 25 55 53
2013 25 65 60
Με δεδομένο ότι το ισχύον μέχρι 31/12/2010 όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των ανωτέρω ασφαλισμένων ήταν το 50ό για πλήρη σύνταξη, όλες οι ασφαλισμένες στα ειδικά ταμεία, οι οποίες σε κάποια χρονική στιγμή -που μπορεί να ανατρέξει πριν την ημερομηνία έναρξης του ν.3863/2010 – και πάντως μέχρι 31/12/2010 έχουν συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης και κατά τη συμπλήρωση των 25 ετών έχουν/είχαν ανήλικο παιδί, έχουν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης λόγω γήρατος στο 50ό έτος της ηλικίας τους.
Για τις ασφαλισμένες μητέρες ανήλικου παιδιού που συμπληρώνουν τα 25 έτη ασφάλισης από 1.1.2011 και εφεξής προβλέπεται ότι ακολουθούν το όριο ηλικίας όπως διαμορφώνεται σύμφωνα με τον ανωτέρω πίνακα.
Οι συγκεκριμένες διατάξεις εφαρμόζονται και στους χήρους πατέρες ανηλίκων παιδιών.
Για τους χήρους πατέρες αναπήρων παιδιών έχουν εφαρμογή οι αντίστοιχες διατάξεις που ισχύουν για τις μητέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών.
Ε2. Επισημαίνεται ότι, η διάταξη της νομοθεσίας του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, βάσει της οποίας μητέρες ανηλίκων ασφαλισμένες μέχρι 31-12-1992 που έχουν πραγματοποιήσει 5.500 ημέρες ασφάλισης δικαιούνται με την συμπλήρωση του 55ου έτους ηλικίας τους πλήρη σύνταξη και με την συμπλήρωση του 50ού μειωμένη κατά 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται από το απαιτούμενο πλήρες όριο, εφαρμόζεται και στην περίπτωση των ασφαλισμένων μητέρων των (πρώην) Ειδικών Ταμείων, όπου από τις κείμενες διατάξεις της νομοθεσίας τους προβλέπεται η συνταξιοδότηση γυναικών με ανήλικα παιδιά.
Τα προαναφερόμενα όρια ηλικίας (55ο και 50ό), με το νέο νόμο, ανακαθορίζονται από 1/1/2011 μέχρι να ανέλθουν το 2013 στο 65° για πλήρη και στο 60° για μειωμένη.
Άλλωστε, σύμφωνα με παλαιότερη εγκύκλιο και οδηγίες που εκδόθηκαν μετά τον ν. 3863/2010, διευκρινίσθηκε ότι δικαίωμα συνταξιοδότησης με βάση τα σημερινά όρια ηλικίας, 55ο για πλήρη και 50ο για μειωμένη θεμελιώνουν οι μητέρες, οι οποίες σε κάποια χρονική στιγμή – που μπορεί να ανατρέξει και πριν την έναρξη ισχύος του νόμου, σίγουρα όμως μέχρι 31/12/2010, συμπλήρωσαν τις 5.500 ημέρες ασφάλισης, υπό την προϋπόθεση ότι κατά την συμπλήρωση του χρόνου ασφάλισης έχουν και ανήλικο παιδί. Η εν λόγω κατηγορία κατοχυρώνει το δικαίωμα συνταξιοδότησης με τα ανωτέρω όρια ηλικίας οποτεδήποτε και αν ασκηθεί η αίτηση συνταξιοδότησης, χωρίς να εξετάζεται αν κατά την συμπλήρωση των ορίων αυτών θα συντρέχει ή όχι η ανηλικότητα του παιδιού.
Με τις ίδιες, ως άνω προϋποθέσεις συνταξιοδοτούνται και οι χήροι πατέρες ανηλίκων. Στην περίπτωση αυτή δεν μπορεί να υπάρξει δυνατότητα συνταξιοδότησής με αναστολή καταβολής της σύνταξης, αφού η συνταξιοδότηση με την πραγματοποίηση 5.500 ημερών ασφάλισης δεν προβλεπόταν από τις καταστατικές διατάξεις των Ειδικών Ταμείων, αλλά πρόκειται για συνταξιοδοτική προϋπόθεση που αφορά τις ασφαλισμένες μητέρες στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και εφαρμόζεται κατ΄ επέκταση και στις αντίστοιχες ασφαλισμένες των λοιπών φορέων κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας του Υπουργείου μας, όπου από τις κείμενες διατάξεις της νομοθεσίας τους προβλέπεται η συνταξιοδότηση γυναικών με ανήλικα παιδιά.
3. Ασφαλισμένοι μέχρι 31.12.1992
Ασφαλισμένοι σε δύο ασφαλιστικούς φορείς με παράλληλη ή διαδοχική ασφάλιση, οι οποίοι έχουν ήδη καταστεί συνταξιούχοι ή έχουν συμπληρώσει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για πλήρη συνταξιοδότηση σε έναν ασφαλιστικό φορέα, δε δικαιούνται να κάνουν χρήση του δικαιώματος αναγνώρισης των πλασματικών χρόνων του νέου νόμου.
Για τις γυναίκες ασφαλισμένες, οι οποίες έχουν συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης και το 55ο έτος της ηλικίας του μέχρι 31.12.2010 και επομένως έχουν θεμελιώσει δικαίωμα για λήψη μειωμένης σύνταξης, το όριο ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης παραμένει το 60°. Κατά συνέπεια, ο υπολογισμός του ποσοστού μείωσης της σύνταξης, σε περίπτωση επιλογής της μειωμένης συνταξιοδότησης, θα γίνεται με βάση του μήνες που υπολείπονται από τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας της ασφαλισμένης.
Ανακαθορίζεται το όριο ηλικίας που προβλέπεται για τη συνταξιοδότηση γυναικών ασφαλισμένων μέχρι 31/12/1992 των Φορέων και Κλάδων που εντάχθηκαν στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με το νόμο Ρέππα, καθώς και των γυναικών – ασφαλισμένων των ενταχθέντων στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ Κλάδων Σύνταξης του ΤΑΠ-ΙΛΤ, ΤΣΠ-ΑΤΕ και ΤΣΕΑΠΓΣΟ, οι οποίες έχουν τουλάχιστον 3 παιδιά και αντρών ασφαλισμένων ομοίως, οι οποίοι έχουν από 3 παιδιά και πάνω και είναι χήροι ή διαζευγμένοι και οι τελευταίοι έχουν την επιμέλεια των ανήλικων ή ανίκανων παιδιών με δικαστική απόφαση.
Σημειώνεται ότι για συνταξιοδοτικά δικαιώματα που έχουν θεμελιωθεί μέχρι 31/12/2010 από ασφαλισμένους των πρώην Ειδικών Ταμείων που έχουν ενταχθεί στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, δεν θίγονται από την παραμονή στην υπηρεσία και συνταξιοδοτικές μεταβολές που επιφέρει ο τελευταίος ασφαλιστικός νόμος δεν επηρεάζει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ούτε τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξής τους. Θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα έχουν και οι ασφαλισμένοι/ες που μέχρι 31/12/2010 συμπληρώνουν το χρόνο ασφάλισης με προσμέτρηση χρόνων που προβλέπονται στο νόμο 2084/1992, εφόσον η σχετική αίτηση αναγνώρισης υποβληθεί μέχρι 31/12/2013.
4. Ασφαλισμένοι από 1.1.1993 και εφεξής
Το όριο ηλικίας που προβλέπεται για τη συνταξιοδότηση μητέρων με ανήλικα τέκνα – ασφαλισμένων σε οποιονδήποτε φορέα κύρια ασφάλισης από 1/1/1993 και εφεξής ανακαθορίζεται ως εξής:
Μητέρες με ανήλικα παιδιά υπαχθείσες στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα από 1/1/1993 και μετά
ΕΤΗ ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ ΕΤΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΛΗΡΗΣ ΜΕΙΩΜΕΝΗ
2010 20 55 50
2011 20 55 50
2012 20 55 50
2013 20 65 60
Οι προβλέψεις για τις μητέρες ανηλίκων εφαρμόζονται και στους χήρους πατέρες ανήλικων παιδιών.
Για τους χήρους πατέρες αναπήρων παιδιών εφαρμόζονται οι προβλέψεις που ισχύουν για τις μητέρες αναπήρων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών
Για την κατηγορία αυτή δεν υφίσταται από το ν. 3863/2010 πρόβλεψη για θεμελίωση/ κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Επομένως, η δυνατότητα λήψης σύνταξης στο 50° έτος της ηλικίας (για μειωμένη σύνταξη) ή στο 55° έτος της ηλικίας (προκειμένου για πλήρη σύνταξη) με την πραγματοποίηση 20 ετών ασφάλισης και εφόσον έχουν ανήλικο παιδί χωρεί, εφόσον συμπληρώνουν πέραν των χρονικών προϋποθέσεων και της ύπαρξης ανηλίκου τέκνου, και το 50° ή το 55° έτος μέχρι την 31/12/2012. Από 1/1/2013 και εφεξής ως όριο ηλικίας για θεμελίωση πλήρους σύνταξης ορίζεται το 65° και για μειωμένη το 60ό.