Ένα… ελκυστικό νομοθέτημα, με στόχο να αυξηθεί το ποσοστό των πολιτών που θα νομιμοποιήσουν τα αυθαίρετά τους, εκπόνησε το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ). Το σχέδιο νόμου που παρουσίασε σήμερα σε δημοσιογράφους ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος κ. Στ. Καλαφάτης, περιλαμβάνει διευκολύνσεις και εκπτώσεις στην αποπληρωμή των προστίμων. Ειδικότερα, όποιος υπαχθεί (ημέρα υπαγωγής νοείται η ημερομηνία καταβολής του σχετικού παραβόλου) στον νέο νόμο:
– το πρώτο εξάμηνο από τη δημοσίευση του νόμου, το πρόστιμο καταβάλλεται εντός προθεσμίας 102 μηνών (ή 17 εξαμήνων).
– το δεύτερο εξάμηνο από τη δημοσίευση του νόμου, το πρόστιμο θα πρέπει να καταβληθεί εντός 84 μηνών (ή 14 εξαμήνων).
– το τρίτο εξάμηνο από τη δημοσίευση του νόμου το πρόστιμο καταβάλλεται εντός 60 μηνών (ή 10 εξαμήνων).
Σε κάθε περίπτωση η ελάχιστη μηνιαία δόση ορίζεται στα 50 ευρώ και η ελάχιστη εξαμηνιαία στα 300 ευρώ. Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής, μέσα στο πρώτο εξάμηνο, παρέχεται έκπτωση 20% επί του συνολικού προστίμου. Εάν καταβληθεί το 30% του προστίμου μέσα στο πρώτο εξάμηνο, η έκπτωση περιορίζεται στο 10% του προστίμου.
Το κείμενο του νέου νόμου θα εισαχθεί σήμερα στη Βουλή με μικρές αλλαγές σε σχέση με εκείνο που κατατέθηκε προημερών στην Κεντρική Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή για νομικό έλεγχο.
Στις ειδικές ομάδες του πληθυσμού (άτομα με αναπηρία, παλιννοστούντες ομογενείς, πολύτεκνοι, τρίτεκνοι κ.ά.), για τις οποίες είχε προβλεφθεί μείωση του ειδικού προστίμου ως και 85%, προστίθενται και οι μακροχρόνια άνεργοι. Γι’ αυτούς προβλέπεται έκπτωση 30% του προστίμου της τακτοποίησης του αυθαιρέτου (και όχι 50% όπως αρχικά προβλεπόταν) εφόσον πρόκειται για κύρια κατοικία.
Όσοι είχαν ήδη κάνει χρήση των διατάξεων του 4014/11 (νόμος Παπακωνσταντίνου για τα αυθαίρετα) και έχουν καταβάλει ένα μέρος του ειδικού προστίμου θα μπορούν να υπαχθούν στον νέο νόμο με συμψηφισμό των καταβληθέντων ποσών. Οι λεπτομέρειες θα εξειδικευτούν με υπουργική απόφαση. Σε περίπτωση όμως που, μετά τον υπολογισμό του προστίμου με τον νέο νόμο, προκύψει ότι τα ήδη καταβληθέντα ποσά υπερβαίνουν το ποσό του προστίμου, αυτά δεν θα επιστρέφονται.
Σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις, τα αυθαίρετα που θα τακτοποιηθούν δεν οφείλουν αναδρομικά βεβαιωμένες ασφαλιστικές εισφορές (ΙΚΑ κτλ.), φόρο και οποιαδήποτε μορφής πρόστιμα και τέλη, όπως τέλος ακίνητης περιουσίας, καθαριότητας, φωτισμού κτλ.
Για κατοικίες, κατά τον υπολογισμό της αξίας προκειμένου να επιβληθεί οποιοσδήποτε φόρος (μεταβίβασης, κληρονομιάς, ακίνητης περιουσίας, ΤΑΠ, προσδιορισμό τεκμηρίου διαβίωσης), εφαρμόζεται μειωτικός συντελεστής 50% για όλους τους χώρους τόσο σε υπόγεια όσο και σε εσωτερικούς εξώστες και σοφίτες.
Μεγάλες παραβάσεις
Για τις μεγάλες πολεοδομικές παραβάσεις (αυθαίρετες κατασκευές χωρίς άδεια ή με υπέρβαση συντελεστή δόμησης άνω του 40% ή επιτρεπόμενου ύψους άνω του 20%) αναστέλλεται για 30 χρόνια η επιβολή κυρώσεων μετά την υπαγωγή στον νέο νόμο και την καταβολή παραβόλου και προστίμου. Ωστόσο, τα συγκεκριμένα αυθαίρετα μπορεί να τακτοποιηθούν δια παντός και να εξαιρεθούν οριστικά από την κατεδάφιση υπό τις εξής προϋποθέσεις:
* Μετά το τέλος του 2014 και την καταγραφή των αυθαίρετων κατασκευών με απόφαση του αρμόδιου υπουργού Περιβάλλοντος θα επιλεγούν οι περιοχές που θα πολεοδομηθούν. Σε κάθε περίπτωση αυτός ο πολεοδομικός σχεδιασμός θα πρέπει να ολοκληρωθεί εντός πέντε ετών από τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης.
* Σε όλα τα αυθαίρετα με μεγάλες παραβάσεις θα πραγματοποιείται εντός 7 ετών (αντί για 10 χρόνια που προβλεπόταν στην πρώτη μορφή του σχεδίου νόμου) από τη δημοσίευση του νόμου έλεγχος των υποβαλλόμενων στοιχείων από ελεγκτή δόμησης κατόπιν υποβολής αίτησης στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης από τον ενδιαφερόμενο. Από τον ελεγκτή θα εκδίδεται πόρισμα και η υπηρεσία θα εκδίδει πράξη ολοκλήρωσης του ελέγχου. Οι λεπτομέρειες θα εξειδικευθούν με υπουργική απόφαση.
* Εντός επταετίας θα πρέπει να ανταλλάσσεται ή να εξαγοράζεται, μέσω της ηλεκτρονικής διαδικασίας της Τράπεζας Γης, συντελεστής δόμησης ίσος με την υπέρβαση δόμησης που έχει πραγματοποιηθεί.
Μικρές και μεσαίες παραβάσεις
Αυθαίρετες μικρές παραβάσεις, ανεξαρτήτως του αριθμού αυτών, εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης με την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ και χωρίς την καταβολή ειδικού προστίμου. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται φούρνοι σε ακάλυπτο χώρο, προσθήκη εξωτερικής μόνωσης, υπέρβαση ως 10% των διαστάσεων εξώστη, υπέρβαση της μάντρας ως ένα μέτρο κτλ. Ωστόσο προστέθηκε και μια ακόμη αυθαιρεσία, ίσως όχι και τόσο μικρή, όπως είναι η υπέρβαση ύψους των επαγγελματικών, βιομηχανικών, βιοτεχνικών και αγροτικών αποθηκών έως 20% του ύψους που προβλέπεται από την οικοδομική άδεια. Για τις μικρές αυθαιρεσίες δεν θα υπάρχει καταληκτική ημερομηνία υπαγωγής.
Στις μεσαίες παραβάσεις αναστέλλεται για 30 χρόνια η επιβολή κυρώσεων, μετά την καταβολή παραβόλου και προστίμου, σε αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσεις, εφόσον η υπέρβαση συντελεστή δόμησης και κάλυψης δεν ξεπερνά το 40% και ύψους το 20%. Στα ποσοστά αυτά συνυπολογίζονται όλα τα αυθαίρετα κτίσματα επί του ακινήτου, καθώς και τυχόν αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσης που έχουν τακτοποιηθεί με τους προηγούμενους νόμους για τα αυθαίρετα (3775/2009, 3843/2010 και 4014/2011). Οι κατασκευές αυτές εξαιρούνται της κατεδάφισης οριστικά μετά τη συμπλήρωση της ταυτότητας του κτιρίου.
Με τις νέες διατάξεις δίνεται ακόμη η δυνατότητα υπαγωγής υπερβάσεων δόμησης, κάλυψης και ύψους, μέχρι ποσοστού 20% των επιτρεπομένων κατασκευών σε κτίριο για το οποίο εκδόθηκε νόμιμη άδεια και οι εργασίες αποπεράτωσης ολοκληρώθηκαν στο σύνολό τους μετά την 28.07.2011 υπό την προϋπόθεση ότι μέρος των εργασιών εργασίες κατασκευής του φέροντος οργανισμού πραγματοποιήθηκαν προ της 28.07.2011. Να σημειωθεί ότι οι διατάξεις του νόμου εφαρμόζονται σε ακίνητα που έχουν ανεγερθεί έως τις 28-7-2011
Αυθαίρετα προ του 1983 και του 1975
Αυθαίρετες κατασκευές σε κατοικίες, οι οποίες υφίστανται προ του έτους 1975, εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης με την καταβολή παραβόλου 500 ευρώ και χωρίς την καταβολή ενιαίου ειδικού προστίμου.
Αυθαίρετες κατασκευές που υφίστανται προ της 1ης Ιανουαρίου 1983 εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης με την καταβολή του παραβόλου και του ενιαίου ειδικού προστίμου. Απαιτείται αποτύπωση της κάτοψης της ιδιοκτησίας. Σε αυτή την κατηγορία δεν μπορούν να υπαχθούν ακίνητα στα οποία υπάρχουν άλλες αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσεις οι οποίες πραγματοποιήθηκαν ή εγκαταστάθηκαν μεταγενέστερα του 1983.
Ο καλός ο μύλος…
Στον νέο νόμο υπάρχει πρόβλεψη και για την τακτοποίηση αυθαιρέτων κτισμάτων, ή χρήσεων, σε εκτάσεις για τις οποίες δεν έχουν καθοριστεί ή αναθεωρηθεί, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, χρήσεις γης τα τελευταία 25 χρόνια. Τέτοιες περιοχές υπάρχουν σε διάφορες περιοχές της χώρας όπως π.χ. στην πόλη της Λευκάδας όπου το ΓΠΣ έχει 27 χρόνια να αναθεωρηθεί και το ποσοστό της αυθαίρετης δόμησης που καταγράφεται είναι τεράστιο. Σε κάθε περίπτωση η αναστολή από την κατεδάφιση θα ισχύει για 10 χρόνια από την ημερομηνία υπαγωγής. Στη συνέχεια, με Προεδρικό Διάταγμα θα μπορεί να καθορίζεται η διαδικασία διατήρησής τους και οι επιτρεπόμενες οικοδομικές εργασίες, πέραν του χρόνου αναστολής.
Στις ρυθμίσεις του νέου νόμου θα μπορούν να υπαχθούν κατά παρέκκλιση, αυθαίρετες κατασκευές στις παραμεθόριες περιοχές Ξάνθης, Ροδόπης και Έβρου οι οποίες βρίσκονται σε ρέματα, παράκτια ζώνη και προστατευόμενες περιοχές. Δύο έτη μετά την ημερομηνία υπαγωγής οι κατασκευές αυτές πρέπει να προσαρμοστούν στην πρότυπη αρχιτεκτονική μελέτη.
Επιστρέφει η ναοδομία
Με το άρθρο 53 του σχεδίου νόμου συστήνεται και πάλι Υπηρεσία Δόμησης στην Εκκλησία της Ελλάδας. Να θυμίσουμε ότι τον περασμένο Οκτώβριο ο κ. Καλαφάτης υπέγραψε απόφαση με την οποία αποδέχθηκε γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους σύμφωνα με την οποία οι οικοδομικές άδειες για ανέγερση ή επισκευή μητροπολιτικών μεγάρων, μονών, ιερών ναών και των κτισμάτων που τα συνοδεύουν θα εκδίδονται από τις πολεοδομικές υπηρεσίες και θα ελέγχονται από τα αρμόδια όργανα του κράτους.
Ωστόσο, με νέα ρύθμιση η οποία περιλαμβάνεται στο σχέδιο νόμου για τα αυθαίρετα, συστήνεται στην Εκκλησία της Ελλάδας Υπηρεσία Δόμησης η οποία θα ασκεί τις αρμοδιότητες των Υπηρεσιών Δόμησης του ν. 4030/11 περί νέου τρόπου έκδοσης αδειών δόμησης και ελέγχου κατασκευών. Έτσι θα μπορεί να εκδίδει άδεια δόμησης για Μητροπολιτικά μέγαρα, ιερές μονές και Ιερούς ναούς, εφόσον ανήκουν σε εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα και τα προσκτίσματά τους. Η Υπηρεσία Δόμησης της Εκκλησία θα εποπτεύεται από το ΥΠΕΚΑ.
Δόμηση σε Γη υψηλής Παραγωγικότητας
Κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, με τον νέο νόμο θα επιτρέπεται η χορήγηση έγκρισης δόμησης και άδειας δόμησης σε ακίνητα εντός εκτάσεων Αγροτικής Γης Υψηλής Παραγωγικότητας, εφόσον αυτά έχουν πρόσωπο σε εθνικές, επαρχιακές και δημοτικές οδούς ή / και βρίσκονται εντός αποστάσεως 200 μέτρων από τον άξονα αυτών.