«Εγκλωβίζει την πόλη, δεν της επιτρέπει να αναπτυχθεί, ορίζει γεωργική γη χέρσες εκτάσεις»
Σοβαρές αιχμές εναντίον των μελετητών για προτάσεις «αμφιλεγόμενης σκοπιμότητας»
Αποδομείται σχεδόν στο σύνολό του από τους μηχανικούς της επιτροπής Πολεοδομίας και Χωροταξίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου και τους μηχανικούς της ομάδας εργασίας που συστήθηκε από το ΤΕΕ για την εξέτασή του το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Βόλου, το οποίο συντάχθηκε από ιδιωτικό μελετητικό γραφείο με την προϋπόθεση να καθορίσει την ανάπτυξη και τη δομή της ενιαίας πόλης για τα επόμενα 30 χρόνια.
Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο, που με την έγκρισή του θα έχει δεσμευτικό χαρακτήρα για τις χρήσεις γης, χαρακτηρίζεται από τους τεχνικούς του ΤΕΕ «πρόχειρο, με πολλά λάθη», ενώ επισημαίνεται ότι οι αυτοψίες έγιναν «εμπειρικά».
«Παράθυρο» για πολλές ερμηνείες αφήνει η Επιτροπή του ΤΕΕ όταν τοποθετείται επί των προτεινόμενων επεκτάσεων του Σχεδίου και χαρακτηρίζει τις προτάσεις «αμφιλεγόμενης σκοπιμότητας». Σύμφωνα με τους μηχανικούς, το Γενικό Πολεοδομικό «εγκλωβίζει την πόλη, δεν της επιτρέπει να αναπτυχθεί, ορίζει γεωργική γη χέρσες εκτάσεις» και πολλά σημεία του – έτσι όπως παρουσιάζονται από τους μελετητές – χαρακτηρίζονται από το ΤΕΕ «ακατανόητης σύλληψης».
Ακόμη επισημαίνουν ότι οι χρήσεις τουρισμού απουσιάζουν, όταν η πόλη έχει ρίξει το βάρος της στις συγκεκριμένες επενδύσεις και δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη ούτε για τον προσδιορισμό ζωνών υποδοχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, όπως εκπαιδευτήρια, χώροι υγείας και άθλησης.
Το θέμα της αλλαγής των χρήσεων και των ορίων των υφιστάμενων Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου αποτέλεσε μείζον θέμα προβληματισμού μεταξύ των μελών της επιτροπής του ΤΕΕ, που πιστεύουν ότι οι μελετητές πρέπει να τις εξετάσουν από μηδενική βάση. Οι ΖΟΕ χαράχθηκαν από τους μελετητές σε σμίκρυνση 50% των φύλλων χάρτου με εργασία εξαιρετικά πρόχειρη και σε μεγάλο βαθμό λανθασμένη. Ο προσδιορισμός των ζωνών έχει γίνει οπτικά (εμπειρικά) με αυτοψίες και εμπεριέχει πάρα πολλά λάθη.
Σύμφωνα με το ΤΕΕ, προτάχθηκε από τους μελετητές η αναγκαιότητα προστασίας της γεωργικής γης. Όμως, σε πολλά σημεία χαρακτηρίστηκαν ως παραγωγική γη χέρσες εκτάσεις, ενώ άλλες, με οργανωμένες καλλιέργειες, όπως θερμοκήπια, συμπεριλήφθηκαν σε περιοχής οικιστικής καταλληλότητας. Χαρακτηρίστηκαν από τη μελέτη ως δασικές εκτάσεις αγροκτήματα, για τα οποία το Δασαρχείο έχει εκδώσει τελεσίδικες πράξεις χαρακτηρισμού τους ως γεωργικών εκτάσεων όπως συμβαίνει Βόρεια της Αγίας Παρασκευής, στην περιοχή εισόδου της πόλης στις Νέες Παγασές και αλλού. «Ακατανόητης σύλληψης» χαρακτηρίζεται η Ζ.Ο.Ε. του Σαμπάναγα, στην οποία τα – εκτός σχεδίου – αγροκτήματα έχουν αρτιότητα κατά κανόνα 2000 τ.μ. και κατά παρέκκλιση 500 τ.μ. Επίσης, η ζώνη για τους αρχαιολογικούς χώρους (τροποποίηση του 1989) δεν συμπεριλαμβάνει μόνο κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους, ενώ η ανέγερση γεωργικής αποθήκης 6 τ.μ. άνα άρτιο κτήμα είναι εξαιρετικά ανεπαρκής για την κάλυψη και των πλέον στοιχειωδών αναγκών αποθήκευσης εργαλείων και υλικών.
Δεν καλύπτονται στοιχειώδεις ανάγκες
για εμπόριο και επαγγελματικές δραστηριότητες
Παράλληλα, σημειώνεται, δεν ελήφθη καμία μέριμνα για τον προσδιορισμό ζωνών υποδοχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (εκπαιδευτήρια, χώροι υγείας, άθλησης κ.λπ.). Επομένως στις Ζ.Ο.Ε. πρέπει να προβλεφθεί χρήση κλινικές-νοσοκομεία κατά μήκος του περιφερειακού. Το εμπόριο και οι επαγγελματικές δραστηριότητες δεν βρήκαν περιοχές σχεδιασμένες κατάλληλα για την υποδοχή τους. Ολόκληροι κλάδοι όπως η εμπορία αυτοκινήτων ή οι μεγάλες εμπορικές εκθέσεις εξορίστηκαν από την πόλη λόγω ελλείψεων στο σχεδιασμό.
Φαίνεται ότι οι μελετητές του ΓΠΣ προσανατολίζονται να διατηρήσουν τις υφιστάμενες Ζ.Ο.Ε. εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων, ωστόσο το ΤΕΕ πιστεύει ότι «οι Ζ.Ο.Ε. πρέπει να εξεταστούν από μηδενική βάση. Να χαρακτηρισθούν ευρύτερες ζώνες, σύμφωνα με τις σύγχρονες ανάγκες της περιοχής, που θα απορροφήσουν τις υφιστάμενες Ζ.Ο.Ε., φροντίζοντας παράλληλα για την διατήρηση των ισοζυγίων γεωργικής γης, αλλά σε σημεία και περιοχές που πράγματι έχουν ανάλογο χαρακτήρα.
Πρέπει να αναζητηθεί πρόσφορη γη για κάθε επαγγελματική δραστηριότητα, οχλούσα ή μη, ώστε καμία επένδυση να μην εξαναγκαστεί σε απομάκρυνση από το Βόλο επειδή υπάρχουν απαγορεύσεις στη χωροθέτησή της.
Σε περίπτωση αδυναμίας επέμβασης στις ΖΟΕ, να προταθούν και κάποιες εναλλακτικές εφικτές λύσεις».
Σύγκρουση Ρυθμιστικού
με Γενικό Πολεοδομικό
Και από την πλευρά του ΤΕΕ προστίθεται: «Δεν υπάρχει άμεση σύνδεση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου και Ρυθμιστικού. Οι μελετητές παραθέτουν και λαμβάνουν υπόψη τους τις κατευθύνσεις του Ρυθμιστικού, αλλά δε διαφαίνεται πάντοτε εμφανώς στη μελέτη τους η σύνδεσή του με αυτό.
Το ΥΠΕΧΩΔΕ δεν έχει καταλήξει σε οριστικό σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για το Ρυθμιστικό Σχέδιο, ενώ η τοπική κοινωνία είχε εκφράσει την αντίθεσή της σε πολλές επιλογές του Ρυθμιστικού. Επομένως δεν υπάρχουν οι τελικές κατευθύνσεις του υπερκείμενου σχεδιασμού, του Ρυθμιστικού, που θα έπρεπε να δίνει δεσμευτικές κατευθύνσεις στο Γ.Π.Σ. Το ΤΕΕ πιστεύει ότι υπάρχει κίνδυνος επιλογές του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου να συγκρούονται με το Ρυθμιστικό.
Δεν υπάρχουν ζώνες πρασίνου
Από το Γενικό Πολεοδομικό απουσιάζει η χωροθέτηση νέων ζωνών πρασίνου εντός του Πολεοδομικού Συγκροτήματος
Οι τέσσερις ζώνες που επικαλούνται οι μελετητές, οι οποίες βρίσκονται σε όλα τα αποκεντρωμένα σημεία, δεν προσφέρουν τους «πνεύμονες» που χρειάζεται η πόλη.
Η πρόταση για τη δημιουργία τοπικών κέντρων, όπως στη Νέα Ιωνία – που πρακτικά είναι και η μοναδική παρέμβαση μέσα στο ΓΠΣ – δεν είναι αρκετή.
Καταγράφεται επίσης αδυναμία δημιουργίας χώρου πρασίνου σε ήδη διαμορφωμένες καταστάσεις όπως για παράδειγμα χώρος πρασίνου σε διατηρητέες κατοικίες, διατηρητέα κτίρια και διατηρητέους χώρους για τους οποίους έχουν θεσπιστεί οικοδομικά τετράγωνα».
Για το νέο μητροπολιτικό πάρκο στην περιοχή του στρατοπέδου Γεωργούλα, η Επιτροπή του ΤΕΕ προτείνει την υλοποίηση υπογείου γκαράζ για τη μελλοντική περιοχή του Διοικητηρίου της πόλης, αλλά και θέμα αναφορικά με τις υπάρχουσες στρατιωτικές κατοικίες (5ετίας).
Θετικά αντιμετωπίζεται η πρόταση για τη δημιουργία χώρου πρασίνου στο Νεκροταφείο της Ν. Ιωνίας. Βέβαια υπάρχει και η άποψη να ακολουθηθεί ο προϋπάρχων προγραμματισμός, ο οποίος προέβλεπε τη δημιουργία «Πανεπιστημιούπολης» με την απομάκρυνση του Στρατοπέδου, γεγονός που δε λήφθηκε υπόψη από τους μελετητές.
«Αμφιλεγόμενες σκοπιμότητες»
Οι επεκτάσεις των οικισμών προτάθηκαν με βάση τα πληθυσμιακά δεδομένα της τελευταίας δεκαετίας. Προσδιορίστηκε ποσοτικά η ανάγκη επεκτάσεων και προβλέφθηκαν εξαιρετικά περιορισμένες περιοχές κάλυψης του ελλείμματος. Αγνοήθηκαν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά κάθε οικισμού και η εξ’ αυτών προκύπτουσα αναγκαιότητα επεκτάσεων.
Πρώτο κατά προτεραιότητα λήφθηκε υπόψη η κάλυψη των αστικών κενών της υπό αστικοποίηση περιοχής που ορίζεται από τον περιφερειακό της πόλης, ωστόσο δεν προτείνεται ένταξη περιοχών που βρίσκονται ακριβώς πάνω από τον περιφερειακό του Βόλου (βόρειες συνοικίες).
Για τους στερούμενους σχεδίου πόλης οικισμούς του πολεοδομικού συγκροτήματος η Επιτροπή του ΤΕΕ τονίζει ότι κατ΄ επανάληψη έχει επισημάνει την αναγκαιότητα πολεοδομικού σχεδιασμού. Οι περισσότεροι οικισμοί είναι οικισμοί προ του 1923. Με βάση το δεδομένο ότι μέσα στα όρια του πυκνοδομημένου οικισμού προ του ’23 δεν θα υπάρχουν εισφορές σε γη και χρήμα, είναι απαραίτητη μικρή επέκταση σε κάθε οικισμό, προκειμένου να είναι δυνατή η πολεοδόμηση με χωροθέτηση νέων, αναγκαίων, κοινόχρηστων ή κοινωφελών εγκαταστάσεων. Διαφορετικά, κάθε σχεδιασμός θα είναι μίζερος και δεν θα κάνει τους οικισμούς βιώσιμους. Μερικές περιοχές προτεινόμενων επεκτάσεων χαρακτηρίζονται αμφιλεγόμενης σκοπιμότητας όπως η περιοχή μεταξύ της Αγριάς και του οικισμού «Αστέρια», ο χώρος του εργοστασίου Μ.Ε.Τ.Κ.Α. κ.λπ. Αντίθετα, η ύπαρξη του περιφερειακού με τις αμέτρητες αστοχίες λειτουργεί ως φράγμα – όριο της πόλης. Η περιοχή ανάντη του περιφερειακού χρήζει λεπτομερούς σχεδιασμού, με παράλληλη επαύξηση των συνθηκών ασφαλείας και τη διασφάλιση ασφαλούς παράπλευρου οδικού δικτύου.
Λανθασμένες προτάσεις
Η πρόταση των μελετητών για επέκταση της Αγριάς και τη συνένωση με τον Οικοδομικό Συνεταιρισμό «Αστέρια», είναι – τουλάχιστον όσο υφίσταται η ΑΓΕΤ και οι εγκαταστάσεις καυσίμων – τόσο από περιβαλλοντικής άποψης, όσο και για λόγους ασφάλειας λανθασμένη, σύμφωνα με το ΤΕΕ. Επιπλέον σε βάθος 20ετίας δεν προβλέπεται ούτε μετοίκηση της ΑΓΕΤ αλλά ούτε και των Πετρελαϊκών Εγκαταστάσεων, επομένως θα έπρεπε να εξευρεθούν άλλες λύσεις.
Υπάρχει ανάγκη προσδιορισμού των περιοχών επέκτασης μεταξύ του οικισμού «Φυτόκου» και της Νέας Ιωνίας και ιδιαίτερα στην περιοχή «Κλίμα», ώστε να πάψει να αναπτύσσεσαι ο οικισμός γραμμικά, κατά μήκος του «μοναδικού και κύριου» δρόμου προς «Καλιακούδα».
Ομοίως, για τους οικισμούς «Καραγάτς» («Αγία Αικατερίνη» ή «Ιωλκός»), «Γορίτσα» άνω του περιφερειακού.
Σχετικά με την πρόταση των μελετητών για μετεγκατάσταση της ΑΓΕΤ, δεδομένου ότι είναι μεν σωστή και επιθυμητή, θα έπρεπε ίσως να γίνει μια καλύτερη διερεύνηση των πιθανοτήτων πραγματοποίησής της, καθώς θα πρέπει να υπολογιστούν πολλοί παράγοντες (πού θα μετεγκατασταθεί, με ποιο οικονομικό κόστος και εάν η εταιρεία μπορεί να αντεπεξέλθει σε ένα τέτοιο κόστος, πώς θα γίνεται η μεταφορά των εργαζομένων, πόσος χρόνος θα απαιτηθεί για να γίνει μια τέτοια ενέργεια ακόμη και στην περίπτωση που τελικά αποφασιστεί κ.λπ.).
Οι προτάσεις του ΤΕΕ
Σύμφωνα με το ΤΕΕ πρέπει μεταξύ άλλων:
-Να αυξηθούν οι περιοχές παραγωγικών «επαγγελματικών» δραστηριοτήτων (χονδρεμπορίου, logistic κ.λπ.).
-Να υπάρξει μια ζώνη 600μ. εκατέρωθεν της Περιφερειακής Οδού, όπου θα μπορούσαν να χωροθετηθούν οργανωμένα χώροι εμπορίου και εκπαίδευσης
-Πρέπει να ανευρεθεί περιοχή παραγωγικών «επαγγελματικών» δραστηριοτήτων (χονδρεμπορίου, logistic κ.λπ.) στη Δημοτική Ενότητα Αγριάς μεταξύ οδού Αγριάς – Λεχωνίων και κατάληξης περιφερειακού, αλλά σε συνέργεια με εκείνη που προτείνει το ΣΧΟΟΑΠ Αρτέμιδος.
-Το ΓΠΣ χρειάζεται να επιλύσει και το ζήτημα που έχει δημιουργηθεί με την «εμπορική ή μη» χρήση του Οικοδομικού Τετραγώνου όπου σήμερα βρίσκεται το Carrefour.
-Προβληματισμός σχετικά με τον περιορισμό μεγέθους καταστήματος στα 300 τ.μ. στις περιοχές γενικής κατοικίας, που είναι εξαιρετικά μικρό για ευπρεπές κατάστημα.
-Να καταργηθεί στις προστατευόμενες περιοχές η κατάτμηση 4 στρεμμάτων για λοιπές χρήσεις διότι θα καταστρατηγείται η αρτιότητα των 8 στρεμμάτων για κατοικία.
-Περιοχές εναλλακτικής χωροθέτησης των χρήσεων που προσδιορίζονται στο Στρατόπεδο, που είναι άγνωστο πότε και αν θα φύγει. Αξιοποίηση του οικοπέδου του Ο.Σ.Ε. επί της οδού Μαιάνδρου, παραπλεύρως του γηπέδου της Νίκης.
-Προσεκτικότερος σχεδιασμός βόρεια και δυτικά της Αγίας Παρασκευής.
-Διόρθωση σφαλμάτων στο νοτιοανατολικό όριο της Αγριάς, όπου επικαλύπτεται το όριο της Αγριάς με εκείνο του Σ.Χ.Ο.O.Α.Π. Αρτέμιδας.
-Γενίκευση περιορισμού στη δόμηση ανάντη όλων των πηγών νερού και όχι μόνο στην πηγή «Μάνα». Προσεκτικός εντοπισμός όλων των πηγών με σαφείς συντεταγμένες και επιβολή περιορισμών δόμησης σε συγκεκριμένες αποστάσεις.
-Θετικά αντιμετωπίζεται η κατάργηση σιδηροδρομικού S στην περιοχή της Νέας Ιωνίας.
-Δίκτυα φωτισμού, υπογείωση λοιπών εναέριων γραμμών ηλεκτροδότησης, δίκτυα πυρόσβεσης σε ευαίσθητες πευκόφυτες και άλλες περιοχές.
-Χρήσεις που θα ενισχύσουν τον «αρχαιολογικό τουρισμό» μεταξύ Διμηνίου και Σέσκλο, παράλληλα με πράσινο προστασίας που θα διαχωρίσει την περιοχή αυτή από τη ΒΙ.ΠΕ.
-Μνημειακός-μουσειακός χαρακτήρας του παλαιού νεκροταφείου στη Νέα Ιωνία και συμβατότητα με τη νέα χρήση που προορίζεται ως πάρκο πόλης.
-Στη Νέα Ιωνία, όπου το μεγαλύτερο τμήμα της έχει οριστεί ως γενική κατοικία και από την οποία μεταξύ των επιτρεπόμενων χρήσεων αφαιρέθηκαν οι χρήσεις των εστιατορίων και της αναψυχής, αποκλείεται και η χρήση των παραδοσιακών πλέον για τον τόπο «τσιπουράδικων».
Κατερίνα Τασσοπούλου