Οι άνεμοι που έπνευσαν χθες στο Βόλο, αρχικά νοτιάδες και από το απόγευμα βοριάδες, καθάρισαν την ατμόσφαιρα πάνω από το πολεοδομικό συγκρότημα, όπου τα μικροσωματίδια έσπασαν ρεκόρ τη Δευτέρα, σχεδόν ολόκληρη την ημέρα. Σύμφωνα, εξάλλου, με μέτρηση του σταθμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών) στο κτίριο Παπαστράτου, τα μικροσωματίδια pm10 μετρήθηκαν στα 1.190 μικρογραμμάρια (μέγιστη τιμή) ανά κυβικό μέτρο αέρα, στις 12 το μεσάνυχτα της Κυριακής προς Δευτέρα.
Η άπνοια που επικράτησε τη Δευτέρα, σε συνδυασμό με την αυξημένη υγρασία, δημιούργησαν μια αφόρητη κατάσταση στο πολεοδομικό συγκρότημα του Βόλου, όπου αργά το βράδυ της εν λόγω ημέρας η ατμόσφαιρα ήταν αποπνικτική.
Αιτία -συν τοις άλλοις- η θεαματική αύξηση της λειτουργίας τζακιών και θερμαστρών ξύλου.
Ολόκληρες περιοχές του Βόλου καλύπτονται -κυρίως τις βραδινές ώρες- με κάπνα από σωματίδια διάφορων διαμετρημάτων, αλλά και μεγαλύτερα, αφού οι καύσεις στα τζάκια είναι χαμηλής ενεργειακής απόδοσης.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το νέφος από τα τζάκια γίνεται περισσότερο ορατό και αισθητό, επειδή τα σωματίδια που το προκαλούν, συνιστούν πυρήνες συμπύκνωσης. Πάνω τους, δηλαδή, προσκολλώνται υδρατμοί και ο όγκος τους αυξάνεται, ενώ οι χαμηλής εντάσεως άνεμοι, που έπνεαν τις τελευταίες ημέρες, ευνόησαν τη συσσώρευση του νέφους πάνω από το πολεοδομικό συγκρότημα, σε σχετικά μικρό μάλιστα ύψος πάνω από το έδαφος.
Η Δευτέρα ήταν μια χαρακτηριστική ημέρα αυξημένης ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο Βόλο. Επικρατούσε άπνοια και αυξημένη υγρασία, καθώς και νεφώσεις. Σύμφωνα με τις μετρήσεις του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο σταθμό Παπαστράτου καταγράφηκε στις 12 τα μεσάνυχτα της Κυριακής προς Δευτέρα ποσότητα-ρεκόρ μικροσωματιδίων, 1.190 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα, με όριο τα 50 μικρογραμμάρια, στο σταθμό του Πεδίου του Άρεως την ίδια ώρα 238 μικρογραμμάρια και στο σταθμό Φυτόκου πάλι στις 12 τα μεσάνυχτα 333 μικρογραμμάρια. Σύμφωνα με το διάγραμμα των τριών σταθμών του Πανεπιστημίου (φωτό), για πολλές ώρες τη Δευτέρα οι δείκτες ήταν πάνω από το όριο των 50 μικρογραμμαρίων και πάνω από 150 μικρογραμμάρια, ενώ ειδικότερα στο σταθμό Παπαστράτου το όριο ήταν όλη σχεδόν την ημέρα άνω των 150 μικρογραμμαρίων ανά κυβικό μέτρο αέρα.
Η καύση του ξύλου παράγει εκτός από μικροσωματίδια, μονοξείδιο και διοξείδιο του άνθρακα και οξείδια του αζώτου. Η επιβάρυνση από ξυλόσομπες και τζάκια μπορεί να είναι σημαντική. Κάποιες σποραδικές καταγραφές μεγάλων συγκεντρώσεων σωματιδίων PM10 δεν είναι πραγματικά επικίνδυνες, αλλά, αν το φαινόμενο συνεχιστεί, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα.
Κανείς ειδικός, πάντως, δεν μπορεί να διαγνώσει, πόσο βλαβερό είναι το νέου τύπου νέφος που φαίνεται πως αποκτά μονιμότερη παρουσία στην ατμόσφαιρα του Βόλου.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι ενώσεις άνθρακα που απελευθερώνονται από τις καύσεις στα τζάκια και τις ξυλόσομπες, εγκλωβίζονται μέχρι και τις πρώτες πρωινές ώρες σε υψόμετρο 500 – 1.000, εξαιτίας του φαινομένου της θερμοκρασιακής αναστροφής στην ατμόσφαιρα. Στρώματα αέρα με διαφορετική θερμοκρασία δημιουργούν ένα «ταβάνι» που εμποδίζει τη διαφυγή των ρύπων. Τα σωματίδια ρύπων με πολύ μικρή διάμετρο, που είναι εισπνεύσιμα, ενοχοποιούνται για την πρόκληση βλαβών στο καρδιοαγγειοαναπνευστικό σύστημα.
Η δυσφορία που αισθάνθηκε από την κάπνα όποιος βγήκε από το σπίτι του το βράδυ της Δευτέρας, αλλά και τα στοιχεία των μετρήσεων του Πανεπιστημίου προκαλούν ανησυχία.
Ανησυχία, ωστόσο, προκαλεί το μέγεθος της ρύπανσης στους εσωτερικούς χώρους, η οποία θεωρείται πολλαπλάσια από αυτήν που καταγράφεται στις μετρήσεις της ατμόσφαιρας.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο χώρος μέσα στα σπίτια είναι περιορισμένος και δημιουργούνται τεράστιες συγκεντρώσεις σωματιδίων. Αν στο εξωτερικό περιβάλλον οι μετρήσεις δείχνουν 150 μικρογραμμάρια, στο εσωτερικό των σπιτιών, όπου δεν γίνεται σωστή καύση των ξύλων, μπορεί να φτάσουν τα 400 ή 500 μικρογραμμάρια.
Παρά το ότι οι καιρικές συνθήκες, ακόμη, δεν είναι καθαρά χειμερινές και η θερμοκρασία κυμαίνεται σε κανονικά για την εποχή επίπεδα, η λειτουργία τζακιών και θερμαστρών έχει φθάσει στο ζενίθ. Άλλωστε, σύμφωνα με έμπορους του Βόλου
οι πωλήσεις θερμαστρών που καίνε πέλετ ή ξύλο, έχουν αυξηθεί 30% από πέρυσι, ενώ αυξημένο κατά 40% είναι το ποσοστό των καταναλωτών που επέλεξαν να μετατρέψουν τα τζάκια τους σε ενεργειακά.
Κατακόρυφα, εξάλλου, αυξήθηκε και ο αριθμός των επιχειρήσεων που πωλούν ξυλεία. Αν και ο χειμώνας βρίσκεται ακόμα στην αρχή, το πρώτο συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι το ενδιαφέρον των καταναλωτών είναι μεγάλο.
Απαραίτητη ανάγκη είναι η σύσταση ενός φορέα διαχείρισης που θα ασχολείται αποκλειστικά με όλες τις δραστηριότητες παρακολούθησης, μελέτης και εντοπισμού των περιοχών υπέρβασης των επιτρεπτών ορίων ρύπανσης στο πολεοδομικό συγκρότημα Βόλου, όπως έχει προτείνει μεταξύ άλλων η Μόνιμη Επιτροπή Περιβάλλοντος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Μαγνησίας.