Στην παρακράτηση από μισθούς, συντάξεις, επιδόματα ανεργίας, ακόμη και διατροφές, για δόσεις δανείων ή άλλων οφειλών προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, προχωρούν οι τράπεζες, φαινόμενο που ξεκίνησε εδώ και περίπου ένα χρόνο και τους τελευταίους μήνες έχει ενταθεί.
Το τελευταίο διάστημα, έχουν αυξηθεί κατακόρυφα οι καταγγελίες προς την Ένωση Καταναλωτών Βόλου (ΕΝΚΑ), για παρακράτηση των δόσεων των υποχρεώσεών τους προς την Εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία, τακτική, που αφορά Στο σύνολο σχεδόν των τραπεζών του Βόλου.
Γίνεται απευθείας κατάσχεση από τραπεζικούς λογαριασμούς, για ποσά που αντιστοιχούν σε ληξιπρόθεσμα χρέη των οφειλετών του δημοσίου. Οι 18 τράπεζες που λειτουργούν στη χώρα μας, έχουν λάβει εντολή να συνεργάζονται με το φοροεισπρακτικό μηχανισμό.
Χαρακτηριστικές περιπτώσεις, σύμφωνα με την ΕΝΚΑ Βόλου, είναι ενός άνεργου, πατέρα δύο παιδιών, που είδε το επίδομα του ΟΑΕΔ να «ψαλιδίζεται» επικίνδυνα.
Σε άλλη περίπτωση δημόσιου υπάλληλου, που πήρε αναδρομικά συντάξεις ύψους 20.000 ευρώ, δεν πρόλαβε καν να δει το «χρώμα» του χρήματος, καθώς τράπεζα του παρακράτησε όλο το ποσό! Το ίδιο συνέβη και με την περίπτωση ενός νέου, που εντάχθηκε στο πρόγραμμα Νέων Αγροτών, αλλά ποτέ δεν έλαβε τα χρήματα της επιδότησης, διότι παρακρατήθηκαν λόγω οφειλών…
Όπως αναφέρουν νομικοί σύμβουλοι της Ένωσης Καταναλωτών, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι οφειλέτες έχουν συμφωνήσει, ώστε να κρατούν οι τράπεζες ένα ποσοστό (περίπου 30%) από μισθούς, συντάξεις ή άλλα επιδόματα.
Οι νομικοί τονίζουν ότι, παρά την εντολή που έδωσαν στις τράπεζες, μπορούν να την ανακαλέσουν, «καθώς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα παρακρατούν παράνομα από μισθούς και εισοδήματα, που αφορούν στην επιβίωσή τους».
Ακόμη, επισημαίνουν, ότι «οι τράπεζες έχουν δικαίωμα να παρακρατήσουν τα ποσά που οφείλει κάποιος, από καταθετικούς – αποταμιευτικούς λογαριασμούς, ακόμη και αν ο οφειλέτης δεν είναι ο μοναδικός δικαιούχος του λογαριασμού!».
«Οι κατασχέσεις εις χείρας τρίτων γίνονται κυρίως από τις Εφορίες και το ΙΚΑ», σημειώνει διευθυντικό στέλεχος μεγάλης τράπεζας του Βόλου. «Δεν είναι ακριβές ότι κατάσχονται συντάξεις, όχι συνταξιοδοτική παροχή, αλλά αποταμιεύσεις, εφόσον φυσικά αυτό αποδεικνύεται», προσθέτει το ίδιο στέλεχος.
Η Ένωση Καταναλωτών Βόλου, προχώρησε σε καταγγελίες κατά τραπεζών, για την τακτική αυτή που εφαρμόζουν και η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή επέβαλε πρόστιμα.
«Ένα κύμα δεσμεύσεων λογαριασμών ξεκίνησε από πέρυσι, με την αδυναμία που επέδειξαν τα νοικοκυριά, να πληρώσουν χαράτσια και φόρους και συνεχίζεται και φέτος», σημειώνει στέλεχος μεγάλης ιδιωτικής τράπεζας του Βόλου.
Εφορίες και ΙΚΑ κινούνται κατά των οφειλετών τους με δικόγραφα, τα οποία κοινοποιούν στις τράπεζες, για να προχωρήσουν αυτές στο μπλοκάρισμα των λογαριασμών των οφειλετών.
Οι εντολές που έχουν πάντως οι εφορίες και τα ασφαλιστικά ταμεία, είναι να εφαρμόζουν πολύ αυστηρά τον Κώδικα Είσπραξης Εσόδων, ειδικά σε περιπτώσεις μη συνεργάσιμων πολιτών, που αρνούνται κάθε συνεννόηση και συνεργασία με τις Αρχές στην πληρωμή των φόρων και των εισφορών.
«Κάνουμε κατασχέσεις εις χείρας τρίτων συνεχώς, αλλά οι οφειλέτες κάνουν ανακοπές. Αυτό βέβαια δεν τους βοηθάει, γιατί ξοδεύονται στους δικηγόρους και τελικά δεν κερδίζουν τίποτα. Μόνον οι δικηγόροι ωφελούνται», σημειώνει στέλεχος της Διοικητικής Μονάδας του ΙΚΑ Βόλου.
Οι Εφορίες
Οι ΔΟΥ έχουν εντολή να στέλνουν άμεσα ατομική ειδοποίηση από την πρώτη μέρα καθυστέρησης στο φορολογούμενο οφειλέτη. Με αυτή του υπενθυμίζουν ποια «αναγκαστικά» μέτρα προβλέπονται στις περιπτώσεις αυτές από τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ).
Για τους επόμενους τρεις μήνες η Εφορία οφείλει να «βομβαρδίζει» τον οφειλέτη με την ίδια υπενθύμιση, καλώντας τον είτε να πληρώσει την οφειλή, είτε να σπεύσει στη ΔΟΥ, για να ζητήσει να μπει σε ρύθμιση πληρωμής του χρέους του.
Από τη 10η μέρα του τέταρτου μήνα από τη λήξη της προθεσμίας πληρωμής του φόρου ή της δόσης του, οι ΔΟΥ κινούνται πλέον στην εφαρμογή των μέτρων. Αυτά περιλαμβάνουν μέτρα δεσμεύσεως ή κατασχέσεως περιουσιακών στοιχείων, είτε αυτά βρίσκονται στο όνομά του («εις χείρας του οφειλέτη»), είτε και όταν ακόμα ανήκουν σε άλλους (κατάσχεση «εις χείρας τρίτων»).
Συγκεκριμένα προβλέπεται:
– Δέσμευση πάσης φύσεως περιουσιακών στοιχείων, κινητών και ακινήτων: ακίνητα, καταθέσεις σε τραπεζικούς λογαριασμούς, μετοχές, αυτοκίνητα κλπ, που βρίσκονται στο όνομα του οφειλέτη, δεσμεύονται και δεν μπορούν να μεταβιβαστούν χωρίς το δημόσιο να εισπράξει πρώτα τα λεφτά του. Είναι το πρώτο μέτρο προστασίας που λαμβάνουν οι έφοροι, από φόβο μήπως κάποιος οφειλέτης ρευστοποιήσει ή μεταβιβάσει την περιουσία του σε άλλους, για να μη βρει το δημόσιο τίποτα να εισπράξει.
– Κατάσχεση «εις χείρας τρίτων», δηλαδή απαιτήσεων και εσόδων που δικαιούται ο οφειλέτης από άλλους. Για παράδειγμα, εφόσον διαταχθούν τα μέτρα, ο ενοικιαστής ενός ακινήτου καλείται να πληρώσει τα ενοίκια στο δημόσιο και όχι στο μισθωτή, εφόσον αυτός έχει χρέη από φόρους που δεν πληρώνει. Αντίστοιχα και επιχειρηματίες-προμηθευτές που περιμένουν να πληρωθούν από πελάτες τους, στερούνται τα λεφτά αυτά καθώς το κράτος τα αναζητεί απευθείας από αυτούς που τους τα οφείλουν. Η ΔΟΥ κάνει διασταυρώσεις με τα μισθωτήρια συμβόλαια, που της έχουν επιβληθεί.
– Κατασχέσεις γίνονται και στους μισθούς και τις συντάξεις. Ο νόμος προβλέπει κατάσχεση 25% επί του συνολικού μηνιαίου ποσού και εφόσον μόνο το ποσό υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ. Το ποσό που απομένει μετά δεν μπορεί να είναι μικρότερο από τα 1.000 ευρώ. Ακατάσχετο μένει θεωρητικά το 75% του μισθού ή της σύνταξης, ενώ το υπόλοιπο που αποδίδεται στο δικαιούχο δεν μπορεί να είναι λιγότερο από 1.000 ευρώ. Στην πράξη όμως η κατάσχεση μισθού δεν σταματά εκεί. Αν κάποιος έχει δεύτερο μισθό, σύνταξη ή άλλο εισόδημα, τότε και αυτά συνυπολογίζονται στα 1.000 ευρώ τα οποία πρέπει να του απομένουν για να ζει. Σε περίπτωση δηλαδή που κάποιος έχει μισθό 1.020 ευρώ αλλά εισπράττει και άλλα 340 μηνιαίως π.χ. από μια δεύτερη απασχόληση, τότε δεν χάνει μόνο 20 ευρώ από την πρώτη (για να του μείνουν τα 1.000) αλλά και τα 340 ευρώ από τη δεύτερη εργασία του.
– Για ελεύθερους επαγγελματίες και επιτηδευματίες που δεν πληρώνουν το δημόσιο, δίνονται εντολές για κατασχέσεις αμοιβών από τους πελάτες τους, πριν ακόμα τις πάρει ο οφειλέτης στα χέρια του. Στα ποσά που μπορούν επίσης να κατάσχονται, περιλαμβάνονται πάσης φύσεως άλλα εισοδήματα και έσοδα, που δικαιούται να εισπράξει ο οφειλέτης του δημοσίου από τρίτους. Ποινικές διώξεις για όλους, όσοι χρωστούν πάνω από 5.000 ευρώ, μαζί με τόκους.
– Κατασχέσεις ακινήτων με προγράμματα πλειστηριασμών από τις εφορίες. Εκτός από τη δέσμευση ή την κατάσχεση υπέρ του δημοσίου, οι ΔΟΥ μπορούν να βγάλουν «στο σφυρί» ακίνητα των οφειλετών, που έχουν ήδη κατασχεθεί (κυρίως επιχειρηματιών). Ωστόσο πρόκειται για τρομερά χρονοβόρα και γραφειοκρατική διαδικασία, που δύσκολα μπορεί να αποδώσει έσοδα, λόγω της κρίσεως στην κτηματαγορά, ενώ κοστίζει σημαντικά και στο ίδιο το δημόσιο (για δικαστικούς επιμελητές κλπ). Μπλοκάρισμα μεταβιβάσεων σε τρίτους ή και κατασχέσεις ακινήτων και αυτοκινήτων, για όσους χρωστούν άνω των 3.000 ευρώ. Για μεταβιβάσεις από γονείς προς παιδιά κτλ, εξετάζεται εάν προκύπτει δόλος, αλλά από αυτή τη βάση ξεκινάει πάντα ο έφορος.
Σημειώνεται ότι συμψηφισμοί ληξιπρόθεσμων οφειλών με τυχόν απαιτήσεις των οφειλετών κατά του δημοσίου. Αυτό δεν ισχύει εάν δεν προκύπτει επιπλέον ποσό οφειλής του κράτους προς τον ιδιώτη. Αντιθέτως, όταν ο φορολογούμενος ζητεί να πληρωθεί από το δημόσιο και να παρακρατήσει αυτός τις δικές του οφειλές, ο συμψηφισμός δεν υπολογίζεται.
Ο οφειλέτης μπορεί να τη γλιτώσει, αν προχωρήσει σε ρύθμιση της οφειλής του στην εφορία, που οδηγεί αυτόματα σε αναστολή της κατάσχεσης και εις χείρας τρίτων, ακόμη κι αν αυτή η διαδικασία έχει ξεκινήσει.