Πολιτισμός

Ταξίδι στη μουσική παράδοση της Σκοπέλου από τον συνθέτη Κωστή Δρυγιανάκη “Θ”

drigiannakis

Το μακρινό 1967 ο Μάρκος Φ. Δραγούμης, 33 ετών τότε, ταξίδεψε στη Σκόπελο για λογαριασμό του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου Μέλπως Μερλιέ, όπου με ένα φορητό μαγνητόφωνο ηχογράφησε τραγούδια του νησιού, αποτυπώνοντας έτσι την πλούσια μουσική παράδοση του τόπου. Μισό αιώνα αργότερα, ο 82χρονος πλέον σπουδαίος μουσικολόγος, αξιοποίησε το υλικό που συνέλεξε τότε κατά την παραμονή του στο νησί των Βορείων Σποράδων. Έτσι, πριν από δύο εβδομάδες περίπου κυκλοφόρησε το βιβλίο «Κατακαημένε Σκόπελε» από την Εκδοτική Δημητριάδος, η οποία λειτουργεί υπό την αιγίδα της τοπικής Μητρόπολης. Σε συνεργασία με το Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο της Αθήνας, έναν από τους σημαντικότερους φορείς της Ελλάδας στον τομέα της καταγραφής της τοπικής μουσικής κληρονομιάς, δόθηκε στη δημοσιότητα μία νέα κυκλοφορία με τα τραγούδια που ηχογραφήθηκαν τότε από την επιτόπια καταγραφή που πραγματοποίησε ο Δραγούμης στα τέλη της δεκαετίας του ’60.

Ο Βολιώτης Κωστής Δρυγιανάκης είναι ένας από τους επιμελητές της έκδοσης, η οποία αποτελείται από ένα βιβλίο 100 σελίδων και ένα cd που περιλαμβάνει ηχογραφήσεις τραγουδιών ως επί το πλείστον χωρίς οργανική συνοδεία αλλά και δυο οργανικών γαμήλιων σκοπών, που τονίζουν τη στενή σχέση της μουσικής της Σκοπέλου με τα μουσικά ιδιώματα του Πηλίου.
«Είναι η πρώτη έκδοση που πραγματοποιείται και είναι αφιερωμένη αποκλειστικά στον μουσικό κόσμο της Σκοπέλου, ενώ φιλοδοξεί να συμβάλλει στη διάσωση και διάδοση των τοπικών μουσικών ιδιωμάτων της περιοχής μας. Από την άλλη πλευρά, τα συνοδευτικά κείμενα θέτουν προβληματισμούς σχετικά με τους τρόπους που γίνονται αντιληπτές έννοιες όπως η παράδοση και με τους τρόπους καταγραφής της αλλά και με την επίδραση της λαογραφίας στην εξέλιξη και τις μεταμορφώσεις της μουσικής του κάθε τόπου», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Δρυγιανάκης, ο οποίος στη συνέχεια αναφέρθηκε στο πώς προέκυψε η συνεργασία του με τον Μάρκο Δραγούμη: «Γνωριζόμαστε από το 1997. Η πρώτη κουβέντα για την Σκόπελο έγινε το 2009 ή το 2010 αν θυμάμαι καλά. Τότε δεν είχα κάποια δυνατότητα, έμεινε εκεί το πράγμα. Αργότερα ενδιαφέρθηκε η Μητρόπολη Δημητριάδος και φτάσαμε στην έκδοση του βιβλίου, αφού το πρότεινα στον Μητροπολίτη Ιγνάτιο και είπε το «ναι» στην πρόταση του Δραγούμη».
Ο Βολιώτης συνθέτης και παραγωγός δίσκων θυμήθηκε την πρώτη φορά που άκουσε τις μπομπίνες με τα τραγούδια, επισημαίνοντας: «Ήμουν εκ προοιμίου θετικός, για τον απλούστατο λόγο ότι μέχρι πρότινος δεν ξέραμε τίποτα για τη Σκόπελο. Είναι ένα μέρος, βρίσκεται δίπλα μας και για το οποίο μουσικά έχουμε άγνοια. Και λείπει από τη δισκογραφία, όπως και όλες οι Βόρειες Σποράδες. Αυτό με έκανε να πω: Ναι, αξίζει τον κόπο να γίνει».
Ο Κωστής Δρυγιανάκης έκανε λόγο για σπάνια τεκμήρια, τονίζοντας: «Προσφέρεται για στοχασμό το πρώτο άκουσμα αυτών των τραγουδιών. Ετούτο είναι και το κυριότερο νόημα της έκδοσης. Τι απογράφηκε πριν από μισό αιώνα και τι καταλαβαίνουμε σήμερα ως παράδοση. Αυτό ισχύει πολύ έντονα για όλη τη δουλειά που έγινε από το αρχείο της Μέλπως Μερλιέ, τη δασκάλα του Μάρκου Δραγούμη, ο οποίος και συνεχίζει το έργο της. Τότε δεν είχαν εμπορική διάσταση στη δουλειά τους, ηχογράφησαν μεν τα τραγούδια, αλλά δεν έγινε κάτι άλλο εκείνη την εποχή.
Μη ξεχνάμε και μία λεπτομέρεια. Όλα αυτά τα πράγματα εξελίσσονται με το χρόνο. Είναι ενδιαφέρον ότι στη Σκόπελο ακόμη και σήμερα στις Απόκριες εξακολουθούν να τραγουδάνε δίχως όργανα. Χαρακτηριστικό είναι επίσης το παράδειγμα με τα παινέματα του γάμου, που είναι γραμμένα σε ένα γλέντι, δίχως μάλιστα μουσικούς. Αυτό συνεχίζεται και σήμερα. Η παράδοση είναι κάτι που αλλάζει όψεις. Κι αυτό είναι που την καθιστά ζωντανή».
Πάντως, η κυκλοφορία του βιβλίου «Κατακαημένε Σκόπελε», έδωσε την ευκαιρία στον κ. Δρυγιανάκη να τονίσει την αξία της μουσικής παράδοσης της Μαγνησίας, αλλά και την αναγκαιότητα για την καταγραφή των λαϊκών τραγουδιών του τόπου: «Σίγουρα εκτός από τη Σκόπελο υπάρχει ανάλογο υλικό και για άλλες περιοχές της Μαγνησίας. Πιο παλιά είχαμε κάνει δύο εκδόσεις με τον Δήμο Βόλου, πάλι με δική μου επιμέλεια. Ήταν ένα διπλό cd που λεγόταν «Μαγνησία, μουσικές παραδόσεις» και ένα μονό cd που είχε τον τίτλο «Πρόσωπα και γεγονότα μέσα από το ιστορικό τραγούδι». Ήταν μία προσπάθεια να υπάρξει μία συλλογή από τη Μαγνησία κάπως αντιπροσωπευτική. Μάλιστα, εκεί έχει άλλα δύο-τρία σκοπελίτικα τραγούδια, διαφορετικά από αυτά που έχουμε τώρα. Τώρα θα έχει ενδιαφέρον να επιχειρήσουμε νέες προσεγγίσεις σε συγκεκριμένες περιοχές της Μαγνησίας, ώστε να αποτυπώσουμε με μεγαλύτερη λεπτομέρεια την πλούσια προφορική παράδοση που υπάρχει».

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το