Εναν αληθινό «κόφτη» χρεών και δόσεων έχει ενεργοποιήσει η Δικαιοσύνη για να ανακουφίσει «υπερχρεωμένα νοικοκυριά», διασώζοντας την κύρια κατοικία και άλλα περιουσιακά στοιχεία, με σκεπτικό-κόλαφο κάποιες φορές για τις ευθύνες της πολιτείας και του τραπεζικού συστήματος, αλλά και «ασπίδα» για τα όρια προστασίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Οι ευνοϊκές δικαστικές αποφάσεις διαδέχονται η μία την άλλη σε όλη τη χώρα, εξαιρώντας από την εκποίηση όχι μόνο την α’ κατοικία, αλλά και άλλα περιουσιακά στοιχεία των υπερχρεωμένων δανειοληπτών (π.χ. το απαραίτητο ΙΧ, αγροτεμάχια-οικόπεδα ή κτίσματα μικρής αξίας κλπ.), «κουρεύοντας» σημαντικά τα ποσά δόσεων τις οποίες επεκτείνει σε βάθος χρόνου ακόμα και 25ετίας, αλλά και αφήνοντας παράλληλα «ανέγγιχτο» ένα απαραίτητο για την αξιοπρεπή διαβίωση ποσό, που προσδιορίζει (ανάλογα με τις στοιχειώδεις ανάγκες του δανειολήπτη και της οικογένειάς του) σε ύψος κυμαινόμενο από 500 έως 1.450 ευρώ.
Εκτός από την… απομείωση χρεών, η Δικαιοσύνη στέλνει όμως και «μηνύματα» προς την Πολιτεία, όπως την έμμεση «προειδοποίηση» για τη σχεδιαζόμενη νέα ρύθμιση υπαγωγής και οφειλών προς το κράτος (Δημόσιο, ΟΤΑ, κλπ.) στον «νόμο Κατσέλη» (ν. 3869/10), καθώς αποκρούει, ως αντισυνταγματική, την ένταξη χρεών προς ασφαλιστικά ταμεία.
«Αστοχίες»
Από τις δικαστικές αποφάσεις δεν λείπουν και κάποιες «αστοχίες», για τις οποίες δεν ευθύνονται τα ίδια τα δικαστήρια, όπως συνέβη με την κάπως «άδικη» ρύθμιση κάποιων δόσεων ένστολου δανειολήπτη σε μεγαλύτερο ύψος από εκείνο που μπορούσε να αντιμετωπίσει, αφού το Πρωτοδικείο θεωρώντας ότι απευθύνεται σε ευνομούμενη πολιτεία, πίστεψε ότι εκείνος θα έχει μεγαλύτερες αποδοχές το επόμενο διάστημα, γιατί η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας ακύρωσε ως αντισυνταγματικές τις περικοπές αποδοχών και συντάξεων, μην μπορώντας να φανταστεί ότι η εκτέλεση τέτοιων αποφάσεων θα παραμείνει «στο συρτάρι».
Απόφαση-ράπισμα για τις ευθύνες της πολιτείας και όλων των εμπλεκομένων πλευρών εξέδωσε περιφερειακό Ειρηνοδικείο στη Β. Ελλάδα, που εξηγώντας τον γενναίο «κόφτη» που ενεργοποίησε, με τη λιτή ακρίβεια ενός δικαστικού κειμένου, καταλόγισε «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι»: «Η εισοδηματική στενότητα, τα υψηλά επιτόκια στον χώρο ιδίως της καταναλωτικής πίστης, οι επιθετικές πρακτικές προώθησης των πιστώσεων, ατυχείς προγραμματισμοί, απρόβλεπτα γεγονότα στη ζωή των δανειοληπτών (απώλεια εργασίας, περικοπές κ.ά.), αποτέλεσαν παράγοντες οι οποίοι -δρώντας υπό την απουσία θεσμών συμβουλευτικής υποστήριξης των καταναλωτών σε θέματα υπερχρέωσης- συνέβαλαν ανενόχλητα στην αυξανόμενη υπερχρέωση των νοικοκυριών, που -αδυνατώντας στη συνέχεια να αποπληρώνουν τα χρέη τους- υπέστησαν κι υφίστανται τις αλυσιδωτά επερχόμενες καταστροφικές συνέπειές της».
«Ασπίδα»
Εξίσου σημαντική είναι η διαπίστωση άλλης δικαστικής απόφασης ότι τυχόν διάθεση του συνόλου των εισοδημάτων για ικανοποίηση των οφειλών από δάνειο, χωρίς να εξασφαλίζεται το στοιχειώδες επίπεδο διαβίωσης για τον δανειολήπτη και την οικογένειά του, θα παραβίαζε τη συνταγματικά κατοχυρωμένη προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Γι’ αυτόν άλλωστε τον λόγο, η Δικαιοσύνη έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο επαναρύθμισης δόσεων, εφόσον προκύψει μεταβολή των οικονομικών του δανειολήπτη προς το χειρότερο (ή και προς το καλύτερο).
Οι υποθέσεις που απασχόλησαν τα δικαστήρια
Οικογένεια κράτησε το σπίτι της με δόση 80 ευρώ
Σύμφωνα με τις νεότερες αυτές αποφάσεις Ειρηνοδικείων και Πρωτοδικείων υπήρξαν οι εξής προβλέψεις:
• «Κουρεύτηκε» χρέος 46.700 ευρώ που είχε από στεγαστικό δάνειο ζευγάρι με δύο παιδιά, που είδαν τις αποδοχές τους να μειώνονται σταδιακά από περίπου 27.000 ευρώ το 2011 σε 17.000 ευρώ το 2013, καθώς η σύζυγος απολύθηκε από την εργασία της, και την επόμενη χρονιά σε 13.000 ευρώ, αφού σταμάτησε το επίδομα ανεργίας έχοντας πλέον μηδενικό εισόδημα, ενώ παρουσίασε ταυτόχρονα σοβαρό πρόβλημα υγείας.Το δικαστήριο δέχθηκε ότι οι βιοτικές ανάγκες τους ανέρχονται σε 900 ευρώ μηνιαίως και καθόρισε μηνιαία δόση αποπληρωμής 100 ευρώ για τον σύζυγο (επί 3ετία) και μηδενική για την άνεργη σύζυγο, ενώ διασώζοντας την κύρια κατοικία 89,50 τ.μ. επέβαλε για το μετέπειτα διάστημα (από το 2019) και σε βάθος 20 ετών να πληρώσουν 80 ευρώ μηνιαίως σε 240 δόσεις, ποσό που αντιστοιχεί στο 80% της αντικειμενικής αξίας της.
• Αφού απορρίφθηκε ένσταση πιστωτικού ιδρύματος για δόλια περιέλευση του δανειολήπτη σε αδυναμία πληρωμής (λόγω συνταξιοδότησής του ως ενστόλου σε ηλικία 48 ετών, κάτι που όμως αποδείχθηκε ότι το είχε γνωστοποιήσει εγκαίρως), κρίθηκε ότι μετά τις γνωστές περικοπές των ειδικών μισθολογίων και τη διαρκή αύξηση του κόστους διαβίωσης, με δεδομένο ότι η 4μελής οικογένεια χρειάζεται 1.450 ευρώ μηνιαίως για αντιμετώπιση διαφόρων σοβαρών αναγκών, πρέπει να καταβάλλει 150 ευρώ μηνιαίως για την προσεχή 5ετία και 138 ευρώ για το 6ο έτος, προς εξόφληση χρέους 88.300 ευρώ (στεγαστικού δανείου) που απέμεινε μετά την εκχώρηση ?και παρακράτηση? μέρους του εφάπαξ (75%) που πρόλαβε να πάρει (43.000 ευρώ). Εξαιρώντας από τον κίνδυνο εκποίησης την α’ κατοικία εμβαδού 76 τ.μ. (και άλλα πολύ μικρής αξίας ακίνητα και ΙΧ), επέβαλε για τη διάσωσή της την πληρωμή του 80% της αντικειμενικής αξίας της (63.000) σε μηνιαίες δόσεις 263 ευρώ για τα επόμενα 20 χρόνια.
• Αντισυνταγματική κρίθηκε με άλλη απόφαση η προσπάθεια να υπαχθεί στον Ν. 3869 οφειλή προς φορέα κοινωνικής ασφάλισης και επισημάνθηκε ότι λόγοι δημοσίου συμφέροντος αποκλείουν την «εισφοροδοτική αμνηστία» των κακοπληρωτών, καθώς αντίκειται ευθέως στην ισότιμη μεταχείριση των συνεπών ασφαλισμένων, ενώ η συνεπαγόμενη «χρεοκοπία των ασφαλιστικών ταμείων» θίγει τον συνταγματικό πυρήνα του κοινωνικοασφαλιστικού δικαιώματος, τη χορήγηση δηλαδή τέτοιων παροχών στον ασφαλισμένο που να του επιτρέπουν να διαβιώνει με αξιοπρέπεια.
Πηγή: Έθνος