Πολιτισμός

“Συνίψηλο τ΄ αλεύρι κι αφράτο το προζύμι” – Εκδήλωση στην κεντρική πλατεία του Κεραμιδίου

Υπό την αιγίδα της Μητρόπολης Δημητριάδος και Αλμυρού και δια του φορέα πολιτισμού «Μαγνήτων Κιβωτός», διοργανώνεται μια μοναδική εκδήλωση με τίτλο “Συνίψιλο τ’ αλεύρι κι αφράτο το προζύμι “, τη δεύτερη ημέρα του  Πάσχα 2 Μαϊου 2016 και ώρα 12:00 στην κεντρική πλατεία του Κεραμιδίου.

Ηλικιωμένοι κάτοικοι του χωριού, ο πολιτιστικός σύλλογος Κεραμιδίου και η Μουσική Σχολή Τραγουδάρα, θα ταξιδέψουν το κοινό στο παρελθόν, παρουσιάζοντας τραγούδια, χορούς και παραδοσιακά εδέσματα από τη μεγάλη μουσικοχορευτική και γαστρονομική παράδοση του χωριού. Την επιμέλεια της παράστασης έχουν οι εξαίρετοι μουσικολόγοι- δάσκαλοι Δημήτρης, Στέφανος και Αγλαΐα Τραγουδάρα, παιδιά του μεγάλου δασκάλου Αντώνη Τραγουδάρα και εγγόνια της «θρυλικής» γιαγιάς Αγλαιώς μιας μεγάλης μορφής όχι μόνο του Κεραμιδίου, αλλά και ολόκληρου του Πηλίου. Η εκδήλωση αυτή είναι ενταγμένη στον κύκλο των δράσεων που πραγματοποιούνται για το έτος 2016 από το φορέα πολιτισμού «ΜΑΓΝΗΤΩΝ ΚΙΒΩΤΟΣ» και το οποίο είναι θεματικά αφιερωμένο στις παραδοσιακές γεύσεις και στον πολιτισμό που αναπαράγεται μέσω αυτών.

Από τις πιο έντονες αναμνήσεις του ανθρώπου είναι τα αρώματα και οι γεύσεις. Ένα ταξίδι στους δρόμους της διατροφής και ειδικά της παραδοσιακής είναι πάντα γοητευτικό όχι μόνο για την τέρψη των ουρανίσκων αλλά και για τα λαογραφικά στοιχεία που ενσωματώνει. Η αίσθηση θαλπωρής, συντροφικότητας και η οικειότητα που δημιουργείται μεταξύ των ανθρώπων που μοιράζονται γεύσεις, στιγμές και τραγούδια γύρω από ένα τραπέζι αποτελεί πανανθρώπινο βίωμα.

Η κουζίνα του τόπου μας είναι στηριγμένη σε διατροφικές αξίες και προσεγγίσεις που χάνονται στα βάθη του χρόνου, είναι αναγνωρίσιμη και με συγκεκριμένη ταυτότητα. Οι γεύσεις είναι καθαρές και τα υλικά διατηρούν την αυτονομία τους χωρίς το ένα να επικαλύπτει γευστικά το άλλο. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι αντικατοπτρίζει τον τρόπο ζωής των παππούδων μας. Απλή, λιτή, χωρίς πολλά καρυκεύματα και ενισχυτικά γεύσης αλλά μοναδικά νόστιμη μέσα στην απλότητά της.

Η γεύση είναι πολιτισμός γιατί είναι προϊόν λαϊκής δημιουργίας όπως και το δημοτικό τραγούδι. Πλούσια σε γεύσεις και σε αρώματα τα φαγητά του Κεραμιδίου, μαζί με τον τραγουδιστικό πλούτο του χωριού μας, συναποτελούν την πολιτισμική μας παράδοση τόσο για μας όσο και για τις γενιές που έρχονται. Οι γυναίκες συμμετέχουν προνομιακά στη γευστική παράδοση αφού διαχειρίζονται με σοφία τα υλικά και σφραγίζουν με την επινοητικό τητά τους το χαρακτήρα των παραδοσιακών μας εδεσμάτων.

Σήμερα ανακαλύπτουμε ξανά τις αναλλοίωτες αξίες που απλόχερα μας προσφέρθηκαν από τις μητέρες και τις γιαγιάδες μας, γιατί αυτή η μαγειρική έχει ως κύριο συστατικό της την αγάπη και την προσφορά και αναδεικνύεται σε θεματοφύλακα της μνήμης μας. Η μητρική φροντίδα κάνει τόσο αξιόλογη την παραδοσιακή μας κουζίνα.

Βασικό συστατικό της κουζίνας μας είναι το ελαιόλαδο που θεωρείται πολύτιμο και ιερό, άρρηκτα συνδεδεμένο με τον κύκλο της ζωής μέσα από τις παραδόσεις και την ορθόδοξη πίστη. «Πάντα με ελαιόλαδο να καίτε το καντήλι» μας συμβούλευαν οι γιαγιάδες μας. Τα λαδερά φαγητά είναι πανδαισία χρωμάτων και γεύσεων και πάντα ακολουθούν την εποχή του βασικού συστατικού τους. Φασολάκια λαδερά, τουρλού, μελιτζανοσαλάτα με σκόρδο, μαϊντανό και φρέσκο ελαιόλαδο, ένα ιδιότυπο «σπετζοφάι» στο οποίο τη θέση του λουκάνικου παίρνουν οι γίδινοι κεφτέδες. Τα όσπρια μαγειρεύονταν με τη προσθήκη ξερού κρεμμυδιού και με το πολύτιμο ελαιόλαδο μετατρεπόταν σε πιάτα με υψηλή θρεπτική αξία. Εκλεκτό κυνήγι μαγειρεύονταν στιφάδο ή σαλμί, τα άγρια χόρτα έμπαιναν στο κυριακάτικο αρνί ή κατσίκι φρικασέ και το απογείωναν. Στις ονομαστικές γιορτές το «καλό φαϊ» ήταν πάντα κρέας. Είτε ψητό στο φούρνο «στις κληματόβεργες» είτε με χρήση μιας μεγάλης γάστρας που σκέπαζε το ταψί που περιείχε το κρέας, τις πατάτες και τη ντομάτα και ψηνόταν στα ξύλα. Νόστιμα ψάρια από τα γρι-γρι του χωριού γίνονταν υπέροχες κακαβιές και τα «ψιλά ψαράκια» όπως χαρακτήριζαν το γαύρο τηγανητά με σκορδαλιά. Ευωδιαστές πίτες, τυρόπιτα, κουρκουτόπιτα, χορτόπιτα πεταλιδόπιτα εμπλουτίζουν τη γευστική παράδοση του χωριού μας, μαζί με τα παραδοσιακά ζυμαρικά που φτιαχνόταν και εξακολουθούν να φτιάχνονται σε κάθε σπίτι. Τα φρούτα που πρόσφεραν τα περιβόλια μετατρεπόταν σε γλυκές προτάσεις στα έμπειρα χέρια της κάθε νοικοκυράς. Γλυκά του κουταλιού υπέροχα, όπως το κυδώνι «τριφτό» ή πελτές το νερατζάκι, το καρύδι, το σύκο, κουραμπίεδες που μοσχοβολούσαν βούτυρο, αλλά και γλυκά ταψιού όπως ο μπακλαβάς που πάντα κατά τα έθιμα του χωριού μας προσφερόταν στους γάμους, το κανταΐφι, η μελαχρινή.

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει για ένα πατροπαράδοτο φαγητό του τόπου μας, το πλιγούρι. Πρόκειται για τελετουργικό φαγητό το οποίο προσφερόταν στον εορτασμό του πολιούχου μας Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου αλλά και στο τραπέζι του γάμου για να «στεριώσουν οι νιόπαντροι» λόγω στου σταριού που περιείχε. Σήμερα προσφέρεται κυρίως, κατά τον εορτασμό του Αγίου, στις 23 Απριλίου ή κατά την περίπτωση που η ημερομηνία αυτή τυγχάνει πριν το Πάσχα, τη Δευτέρα του Πάσχα. Το φαγητό μαγειρεύεται με επιμέλεια και από προσφορές των πιστών και προσφέρεται σε όλο τον κόσμο που παρίσταται. Περιέχει διάφορα είδη κρεάτων που βράζονται σε μεγάλα καζάνια στα «χαγιάτια» της εκκλησίας μας, πάνω σε φωτιά με ξύλα. Στη συνέχεια στο ζωμό των κρεάτων προστίθενται το σταρένιο πλιγούρι, ξερά κρεμμύδια, ντομάτα, ελαιόλαδο, και καρυκεύματα. Παλαιότερα συνηθιζόταν ο κόσμος να παραμένει στην Πλατεία του χωριού και να τρώει εκεί να τραγουδά και να χορεύει σε κυκλικό χορό για να τιμήσει τον Άγιο που σύμφωνα με τους θρύλους, καβαλάρης περιέρχεται το χωριό μας και προστατεύει τους ανθρώπους του.

Οι γεύσεις είναι αγάπη, Πατρίδα, μνήμη, τελετουργία. Προσδιορίζουν το εδεσματολόγιο του Κεραμιδίου και δημιουργούν τη γευστική κουλτούρα του τόπου μας η οποία μας συνοδεύει σε όλες τις εκδηλώσεις της παράδοσής μας.

Αφιέρωμα στις γεύσεις λοιπόν μέσα από τραγούδια και χορούς ενός μικρού αλλά πλούσιου σε μουσική παράδοση τόπου, αφού το Κεραμίδι αποτελεί μια ιδιαίτερη περιοχή στην τοπογραφία και θεματολογία των δημοτικών τραγουδιών, που δεν συναντάμε στις περιοχές που συνορεύει γεωγραφικά και ειδικότερα στο Πήλιο.

Τα τραγούδια που θα συνοδέψουν τις παραδοσιακές γεύσεις του χωριού θα τραγουδηθούν, από ηλικιωμένους κατοίκους του χωριού, οι οποίοι θα τραγουδούν καθήμενοι στο τραπέζι και θα μας κάνουν γνωστή μια μοναδική κληρονομιά μέσα από τη θαυμαστή προσπάθειά τους και τη συμμετοχή τους και στη συνέχεια οι χορευτές και οι χορεύτριες του συλλόγου θα παρουσιάσουν παραδοσιακούς χορούς του Κεραμιδίου, της Θεσσαλίας και των νησιών του Αιγαίου συνοδευόμενοι από παραδοσιακή ορχήστρα της Μουσικής Σχολής Τραγουδάρα, αποτελούμενη από βιολί, κλαρίνο, ακκορντεόν, λαούτο, δηλαδή τα τέσσερα όργανα που συνόδευαν για πολλά χρόνια τα γλέντια, τους γάμους, τα πανηγύρια και τις εκδηλώσεις του χωριού.

Ως προς τον τρόπο που οι κάτοικοι του Κεραμιδίου συνέχονταν και διασκέδαζαν, είναι χαρακτηριστικό το απόσπασμα από το οδοιπορικό-βιβλίο του Απόστολου Γ. Κωνσταντινίδη ( εκδόθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, τον Απρίλιο του 1937).

«Η καλή μοίρα μας επεφύλασσε να παραστώμεν και εις πανημέριον οικογενειακήν διασκέδασιν έξω του χωρίου…ένθα παρά την μοναδικήν κρίνην και κάτωθεν βαθυσκίων πλατάνων εθυσιάσθη ευτραφέσατος αμνός και κατηναλώθη σεβαστή ποσότητα οίνου…Καθόλην την ημέραν επεκράτησεν αδιάπτωτος ευθυμία, ηγέρθησαν ευτράπελοι προπόσεις, ενώ τα άσματα και οι χοροί υπό το δεξιόν παίξιμο του βιολιού του περίφημου Κοκονίτσα διαδέχοντο άλληλα και άνευ διακοπής. Τοιούτον το χωρίον και οι κάτοικοι του Κεραμιδίου.»

Η διάδοση και η αξιοποίηση των πολιτιστικών αποθεμάτων κάθε τόπου, αποτελεί έργο σημαντικό, προκειμένου να διατηρηθεί, να αναδιαμορφωθεί και να επαναπροσδιοριστεί η πολιτιστική μας ταυτότητα και ειδικότερα η σχέση των νεώτερων με την παράδοση και τις αξίες που εμπεριέχονται σ΄ αυτή.

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το